Samarqand qishloq xo’jalik instituti “qishloq xo‟jaligi mahsulotlarini tayyorlash, saqlash va qayta ishlashni tashkil etish” kafedrasi

001.429.011.BMI. 2015 y. 

---

Agar 1 yoki 2 sinflar paxtasining ifloslik meyori yuqori bo‟lsa, iflosligi 
bo‟yicha mos kelgan sinfga o‟tkaziladi, agar namlik meyoridan yuqori bo‟lsa 
maxsus tartibda narxi pasaytiriladi. I, II, III va IV navlar bo‟yicha 3-sinf uchun 
belgilangan ifloslik yoki namlik me‟yorlaridan oshgan hollarida paxta 
topshiruvchiga qaytariladi yoki past nav bo‟yicha qabul qilinadi. Ifloslik yoki 
namlik me‟yorlari 22,0 foiz oshib ketsa, topshiruvchiga qaytariladi yoki narxi 
pasaytirilib, belgilangan tartibda qabul qilinadi. Agar paxta o‟rtacha darajada 
zamburug‟ kasalligi bilan shikastlangan bo‟lsa, bu paxt to‟dasi past navga 
o‟tkaziladi. Agar kuchsiz darajada zamburug‟ kasalligi yoki har qanday darajadagi 
«shira» bo‟lsa, narxi pasaytiriladi. 
Paxtada yopishqoqlik moddalarining borligini aniqlash qabul qilib olish 
vaqtida yoki terimdan oldin tanlab olingan namuna yordamida o‟tkaziladi. Agar 
yopishqoq moddalarning borligi aniqlansa, paxta alohida qabul qilinadi va 
g‟aramlanadi. Bunday paxtaning navi korxonada qayta ishlangandan keyin 
aniqlanadi. Paxta to‟dasida tugunchak ko‟rinishidagi chigallashgan pallachalar, 
shuningdek 20,0 foizdan ko‟p mahsulot gommoz (sariq yoki qo‟ng‟ir tusli, juda 
kuchsiz titilib, yopishib qolgan tola bo‟lakchalari) bilan kasallangan bo‟lsa, paxta 
navi pasaytiriladi. Agar to‟dadar yashillangan paxta bo‟lsa, topshiruvchi 
tomonidan umumiy vazn yoki to‟dadan ajratiladi yoki bir navga pasaytirib qabul 
qilinadi. Paxtachilik xo‟jaligi chigitdagi pestisid qoldiqlarining miqdori hakida 
hujjat ega bo‟lishi kerak. Paxta chigitidagi pestisid miqdori yo‟l qo‟yilgan 
me‟yordan oshiq bo‟lsa, paxta narxi belgilangan tartibda pasaytiriladi. Paxta bir xil 
nav hisob me‟yorlariga keltirilgan iflos aralashma-larining massaviy ulushi (2,0 
foiz) va namlikning massaviy nisbati (9,0 foiz) qabul qilinadi va hisobga olinadi.