E. Egamberdiev

7.4. Kichik va o’rta biznesning xorijiy davlatlarda qo’llab-quvvatlanishidagi 
tajribalar. 
 
 
Ko’pgina rivojlangan mamlakatlarda kichik va o’rta korxonalarni tarkib topishi 
va rivojlanishi davlat yordamiga muxtoj. Ularda bu sohada katta ijobiy tajriba 
to’plangan. Biz bunday tajribadan O’zbekiston sharoiti va xususiyatlarini hisobga 
olgan xolda foydalanishimiz mumkin. 
Kichik va o’rta korxonalar faoliyatini boshqarish usullar va yo’nalishlar barcha 
davlatlarda umumiy bo’lib, bir-biriga yaqin keladi. 
Ular 
quyidagilar: 
- Kichik biznesni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan maxsus qonunlarni qabul 
qilishi; 
- Kichik va o’rta korxonalarni (KO’Klarni) rivojlantirishning Davlat dasturlarini 
ishlab chiqilishi; 
- Kichik va o’rta korxonalarni qo’llab-quvvatlovchi tashkiliy tuzilmalarni tashkil 
etilishi (Masalan, kichik biznesning Yaponiya milliy ma’muriyati va uning 
joylardagi bo’linmalari); 
- Davlat moliyaviy yordamini ko’rsatilishi; 
Masalan, Italiyada - kichik firmalarni ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik 
ishlari uchun miqdorda moliyaviy yordam ko’rsatiladi; tashkil etishi;
- KO’K-ni kafolatli va imtiyozli kreditlovchi firmalarni tashkil etilishi 
(Angliyadagi KO’K-ni moliyalashtiruvchi maxsus firmalar mavjud. Bunda 
davlat 70 % qarzlarni kafolatlaydi); 
- Kichik firmalar faoliyatini imtiyozli kreditlashni keng qo’llanilishi (Frantsiyada 
har yili 100 mingta korxona to’liq va qisman soliqdan ozod qilinadi). 
Ayrim mamlakatlar tajribasidan misollar keltiramiz. AQSh. 
Bu davlatda 
1953 y. kichik biznes ishlari bo’yicha ma’muriyat yaratilgan. Bu tashkilotning 
faoliyati - o’z ishini boshlashi uchun, uni amalga oshirishi uchun yordam ko’rsatishi, 
kriditlar berish kichik biznesga kafolatli qarzlar berishdan iborat. 

---

125
Shu yil mamlakatda kichik biznes to’g’risida qonun qabul qilindi. 1998 y. 
kichik korxonalarga tashkilotlarning yangi texnologiya va ilmiy-texnik, tajriba-
konstruktorlik ishlanmalarini uzatishi imkoniyatlarini beradigan qonun qabul qilinadi. 
Kichik korxonalarga juda ko’p yarim davlat tashkilotlari bo’lgan