2 Ўзбекистон республикаси

 
 

---

147 
МЕТОД БОСҚИЧЛАРИ 
 
 
 
 
 
1-кейс.
Мактабгача таълим муассасаларида машғулотлар давомида 
анъанавий ва ноанъанавий таълим технологияларининг афзаллик ёки 
камчиликлари. Сизнинг фикрингиз? 
Муаммо
(асосий ва кичик 
муаммолар)
Ечим
Натижа
Таълим 
сифат 
ва 
самарадорлигини 
оширишда анъанавий ва 
ноанъанавий 
таълим 
технологиялари 
афзаллик 
ёки камчиликлари 
Анъанавий 
таълим 
технологияси 
-
 
муайян 
муддатга 
мўлжалланган, 
таълим жараёни кўпроқ 
ўқитувчи 
шахсига 
қаратилган
бўлиб, 
ўқитишнинг 
анъанавий 
шакли, методи ва таълим 
воситаларининг мажмуидан 
фойдаланиб таълим-тарбия 
мақсадига эришишдир. 
Ноанъанавий таълим 
технологияси 
- муайян 
муддатга 
мўлжалланган, 
таълим жараёни марказида 
тарбияланувчи 
шахси 
бўлиб, 
ўқитишнинг 
замонавий шакли, фаол 
Ноанъанавий таълим 
технологияси 
- муайян 
муддатга мўлжалланган, 
таълим 
жараёни 
марказида тарбияланувчи 
шахси 
бўлиб, 
ўқитишнинг 
замонавий 
шакли, 
фаол 
ўқитиш 
методлари ва замонавий 
дидактик воситаларнинг 
мажмуини таълим-тарбия 
ишидан кўзланган мақсад 
ва 
кафолатланган 
натижага 
эришишга 
йўналтиришдир. 
КЕЙС ТОПШИРИҒИ БИЛАН ТАНИШУВ
(индивидуал)
 АСОСИЙ МУАММОНИ АНИҚЛАШ ВА ЎРГАНИШ
(индивидуал ва кичик гуруҳларда)
ҒОЯЛАРНИ ЙИҒИШ ВА МУҚОБИЛ ЕЧИМЛАРНИ ИЗЛАШ
(кичик гуруҳларда)
МУҚОБИЛ ЕЧИМЛАР ТАҚДИМОТИ, ТАҲЛИЛ ВА БАҲОЛАШ
(ўқитувчи ва кичик гуруҳлар)
КЕЙС ЕЧИМИ ВА ТАВСИЯЛАР
(ўқитувчи, кичик гуруҳлар ва индивидуал)
1 
2 
3 
4 
5 

---

148 
ўқитиш 
методлари 
ва 
замонавий 
дидактик 
воситаларнинг 
мажмуини 
таълим-тарбия 
ишидан 
кўзланган 
мақсад 
ва 
кафолатланган 
натижага 
эришишга йўналтиришдир. 
 
2-Кейс. 
Мактабгача таълим муассасаларида машғулот давомида 
анъанавий таълим методи ҳамда инновацион таълим методларидан 
фойдаланишнинг афзалликлари ва камчиликлари
Муаммо (асосий 
ва кичик 
муаммолар)
Ечим
Натижа
Анъанавий таълим 
методи ҳамда 
инновацион 
таълим 
методларидан 
фойдаланишнинг
афзалликлари ва 
камчиликлари 
Анъанавий 
таълим 
афзалликлари: 
1.
Аниқ, 
маълум 
тушунчаларни билиш, маълум 
кўникмаларга 
эга бўлиш 
2.
Ўқитувчи 
томонидан 
машғулот 
жараёнини 
ва 
муҳитини 
юқори 
даражада 
назорат қилиш 
3.
Вақтдан унумли фойдаланиш 
4.
Аниқ билимларга таяниш 
Камчиликлари: 
1.
Тарбияланувчиларнинг 
машғулотлардаги пассивлиги ва 
бундан келиб чиқиб билим 
олиш самарасининг пастлиги 
2.
Машғулотнинг 
бир 
хил 
қолипдалиги, бир хиллиги 
3.
Эслаб 
қолиш 
даражаси 
ҳаммада тенг бўлмаганлиги 
сабабли гуруҳда ўзлаштириш 
паст бўлиши мумкин 
4.
Мустақил фикрлай оладиган
тарбияланувчиларнинг 
шаклланиши сусаяди 
5.
Тасаввурларнинг 
ўзгармасдан қолиши 
Инновацион таълим методи 
афзалликлари: 
1.
Ўқитиш мазмуни яхши
Инновацион 
таълим 
методларидан 
фойдаланиш 
мақсадга мувофиқ: 
1.
Болаларнинг 
машғулотлардаги 
фаоллашуви ва бундан келиб 
чиқиб 
билим 
олиш 
самарасининг ошиши 
2.
Тарбияланувчилар 
ўқитувчи билан бевосита 
мулоқотга 
кириши, 
ҳамкорлик юзага келиши; 
3.
Ўқитувчининг 
назорати 
барча 
болалар 
учун 
мотивация 
иштиёқини 
вужудга келтириши 
4.
Ўқитувчи ва бола вақтдан 
тўғри 
ва 
унумли 
фойдаланиши 
5.
Янги 
мавзунинг 
кенг 
хажмда 
ўрганилиши 
ва 
ўзлаштириш 
самарадорлигининг ошиши 
6.
Ахборотнинг 
тез-тез 
янгиланиб туриши 
7.
Тарбияланувчиларнинг 
билим даражаларини ҳар 
томонлама 
ва 
мажмуали 
текшириб кўриши имкони 
мавжудлиги 
8.
Гуруҳларда жамоа бўлиб 

---

149 
ўзлаштиришга олиб келади 
2.
Тарбияланувчиларнинг 
машғулотлардаги фаоллашуви 
ва бундан келиб чиқиб билим 
олиш самарасининг ошиши 
3.
Ўқитувчининг 
назорати 
барча тарбияланувчилар учун 
мотивация иштиёқини вужудга 
келтиради 
4.
Тарбияланувчилар ўқитувчи 
билан 
бевосита 
мулоқотга 
киришади 
5.
Машғулот 
жараёнида- 
тарбияланувчининг 
ўз-ўзини 
баҳо бериш, танқидий қараши
ривожланади 
6.
Гуруҳларда жамоа бўлиб 
ишлаш кўникмаси шаклланади 
7.
Мустақил фикрлай оладиган
болаларнинг 
шаклланишига 
ёрдам беради 
Камчиликлари: 
1.
Кўп вақт сарфланиши 
2.
Болаларни 
доимо 
ҳам 
кераклича 
назорат 
килиш 
имконияти паст бўлади 
3.
Мураккаб 
мазмундаги 
материаллар ўрганилганда ҳам 
ўқитувчининг роли паст бўлиб 
қолади 
ишлаш 
кўникмасининг 
шаклланиши 
9.
Ўқитувчининг 
ўзининг 
ҳам фикрлаш қобилиятига ва 
муаммоларни 
ечиш 
кўникмаларига, 
вазиятни 
тезда 
баҳолай 
олиш, 
ҳозиржавоб 
бўлиш 
кўникмаларига эга бўлишни 
талаб этиши 
10.
Мустақил 
фикрлай 
оладиган болаларнинг 
шаклланишига ёрдам бериши 
 
 
 
 
 
 

---

150 
 
 

---

151 
VI. МУСТАҚИЛТАЪЛИММАВЗУЛАРИ 
1.
 
Болалар нутқини ўстириш методикаси ва ифодали ўқиш
 
2.
 
Болалар нутқини ўстиришнинг предмети мақсади ва вазифалари
 
3.
 
Нутқ ўстиришнинг психолингвистик ва таълимий асослари
 
4.
 
Таълим муассасаларида нутқни ривожлантириш дастурини амалга 
ошириш воситалари
 
5.
 
Мактабгача ёшдаги болалар билан луғат ишини олиб боришнинг 
назарий асослари
 
6.
 
Мактабгача кичик ва ўрта ёшдаги болалар нутқини ўстиришнинг 
вазифалари, методлари ва воситалари
 
7.
 
Болаларда нутқини ўстириш бўйича ишларни режалаштириш
 
8.
 
Мактабгача таълим муассасасида болаларга ўзга тилни ўргатишнинг 
назарий асослари
 
9.
 
Луғат ишининг метод ва усуллари
 
10.
Товушларнинг тўғри талаффуз юзасидан олиб бориладиган ишларнинг 
хусусияти ва аҳамияти 

---

152 
 
 

---

153 
VII. ГЛОССАРИЙ 
 
Термин 
 
 
Ўзбек тилидаги шархи 
Инглиз тилидаги шархи 
Жараён 
олдимизга қўйилган максадга эришиш 
учун бажариладиган харакатларнинг 
йигиндиси тушунилади 
In computing, a process is an 
of a that is being executed. It 
contains the program code 
and 
its 
current 
activity. 
Depending on the a process 
may be made up of multiple 
that execute instructions.A 
computer program is a passive 
collection of instructions; a 
process is the actual execution 
of those instructions. Several 
processes may be associated 
with the same 
Инновация 
янгиланишни, ўзгаришни амалга жорий 
этиш жараёни ва фаолияти (инглизча 
инновация 
- 
киритилган 
янгилик, 
ихтиро). 
Innovation is the creation of 
better 
or 
more 
effective 
products, processes, services, 
technologies, or ideas that are 
accepted 
by 
markets, 
governments, and society. 
Innovation 
differs 
from 
invention in that innovation 
refers to the use of a new idea 
or method, whereas invention 
refers more directly to the 
creation of the idea or method 
itself. 
Технология 
Муайян ишлаб чикариш сохасидаги 
усуллар ва жараёнлар мажмуаси.
Is the making, usage and 
knowledge 
of 
tools, 
techniques, crafts, systems or 
methods of organization in 
order to solve a problem or 
serve some purpose.
Ўқитиш 
Ўқитиш - training бу таълим олувчиларга 
янги ўқув ахборотини тақдим этиш, уни 
ўзлаштиришни 
ташкиллаштиришга, 
кўникма 
ва 
малакаларни 
шакллантиришга, билиш
қобилиятларини 
ривожлантиришга 
мақсадли йўналтирилган, мунтазамли
ташкилий жараёндир.
 
trained 
to 
provide 
new 
information, 
organization 
skills and mastering of skills, 
knowledge, abilities, develop 
targeted, the regularity of the 
process.