Book · May 020 citations reads 1,735 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Назорат саволлари: 
1.
Ўлчаш воситасининг аниқлик синфи нима? 
2.
Ўлчаш воситаларига қандай аниқлик синфлари белгиланади? 
3.
Ўлчаш воситаларини асосий метрологик тавсифларини сананг 
4.
Электромеханик аналогли ўлчаш воситаларини ишлаш принципини тушунтиринг. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

` 



``


M


M
M
и

M
и

M

---

38 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-МАВЗУ 
ЎЛЧАШЛАРНИНГ СИФАТ МЕЗОНЛАРИ. ЎЛЧАШ ХАТОЛИКЛАРИ. 
ЎЛЧАШ ХАТОЛИКЛАРИНИНГ ТАБАҚАЛАНИШИ. 
 
 
Режа
. 
6.1. Ўлчашларнинг сифат мезонлари. 
6.2. Метрологиянинг аксиомалари. 
6.3. Ўлчаш xатоликлари, уларнинг табақаланиши. 
Таянч сўзлар
: аниқлик, ишончлилик, тўғрилик, мос келувчанлик, қайтарувчанлик, ўлчаш 
xатолиги, мунтазам xатолик, тасодифий xатолик.
 
6.1. Ўлчашларнинг сифат мезонлари
Ќар бир нарсанинг сифати бўлганлиги каби ўлчашларнинг ҳам сифати ва 
унинг мезонлари мавжуд. Бу мезонлар ўлчашлардаги асосий тавсифларни ифодалайди. Бу 
мезонлар қаторига қуйидагилар киритилган: 
Аниқлик -
бу мезон ўлчаш натижаларини катталикнинг чинакам қийматига 
яқинлилигини ифодалайди. Миқдор жиҳатдан аниқлик нисбий xатолик модулига тескари 
тарзда баҳоланади. Масалан, агар ўлчаш xатолиги 10
-3
бўлса, унинг аниқлиги 10
3
бўлади ѐки 
бошқача айтганда, қанчалик аниқлик юқори даражада бўлса, шунчалик, ўлчаш натижасидаги 
мунтазам ва тасодифий xатоликлар улуши кам бўлади. 
Ишончлилик - 
ўлчаш натижаларига ишонч даражасини белгиловчи мезон 
ҳисобланади. Ўлчаш натижаларига нисбатан ишончлиликни eҳтимоллар назарияси ва 
математик статистика қонунлари асосида аниқланади. Бу eса конкрет ҳолат учун xатолиги 
берилган чегараларда талаб eтилган ишончлиликдаги натижаларни олишни таъминловчи 
ўлчаш усули ва воситаларини танлаш имконини беради.