Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё технология институти

 
Кўп турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқарувчи корхоналарни жойлаштириш ва 
ривожлантириш модели 
 
Кўп турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқариш корхоналарини жойлаштириш ва 
ривожлантириш моделларида тармоқда янги қурилиши керак бўлган ва қайта 
жиҳозланадиган корхоналаридан ташқари уларнинг ишлаб чиқариш ҳажми ҳам 
аниқланади. Бунда турли хилдаги маҳсулотлар ишлаб чиқариш кўзда тутилади. Бу 
маҳсулотлар корхонанинг асосий маҳсулотлари билан бирга ишлаб чиқарилиши мумкин. 
Кўп турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқариш корхоналарини жойлаштириш ва 
ривожлантириш масаласининг содда иқтисодий-математик моделини тузиш учун 
қуйидаги белгилашларни киритамиз: 
i
- ишлаб чиқариш пунктлари индекси; 
j
- истеъмол қилиш пунктларининг индекси; 
k
- ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар турлари; 
- 
j
-истеъмолчи пунктнинг 
k
-маҳсулотга бўлган талаби миқдори; 
- 
i
-пунктдаги корхонанинг максимал ишлаб чиқариш қуввати; 
- бир бирлик 
k
-турдаги маҳсулотни 
i
-ишлаб чиқариш пунктидан 
j
-пунктидаги 
истеъмолчига ташиш ҳаражатлари; 
- 
i
-пунктдан 
k
-маҳсулотни ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлган ҳаражатлар; 
- 
i
-пунктда асосий маҳсулотни ишлаб чиқариш ҳаражатлари; 
- 
k
-маҳсулотни 
i
-ишлаб чиқариш пунктидан 
j
-истеъмолчига ташиш ҳажми; 
- 
i
-корхонада 
k
-турдаги маҳсулотни ишлаб чиқариш ҳажми; 
- 
i
-пунктдаги корхонанинг умумий қуввати. 
Киритилган белгилашлар ёрдамида турли хилдаги маҳсулотларни ишлаб чиқариш 
корхоналарини жойлаштириш ва ривожлантиришнинг иқтисодий-математик моделини, 
мақсад функцияси мезонини қуйидаги кўринишда ифодалаймиз:
Умумий ишлаб чиқариш ва маҳсулотларни ташиш транспорт ҳаражатлари 
минималлаштирилсин: 
Бунда қуйидаги шартлар бажарилиши керак: 
Ҳар бир истеъмолчининг турли маҳсулотларга бўлган талаби тўла қондирилиши 
зарур: 
Ҳар бир ишлаб чиқарувчидан ташиб кетилган турли маҳсулотлар ишлаб чиқариш 
ҳажмига тенг бўлсин: 
Корхонанинг ишлаб чиқарилган турли маҳсулотлари унинг максимал ишлаб 
чиқариш қувватидан ошиб кетмаслиги керак: 
Моделда фойдаланган номаълумлар манфий бўлмаслиги шарт: