“ пул ва банклар

Хитой ва Глобал иқтисодиётнинг ўзгариш динамикаси
73
(2010-2014 
йй.,%) 
Юқоридаги расмда жаҳон иқтисодиёти ҳамда Хитой иқтисодиётининг 
ЯИМ ўсиш кўрсаткичлари намоён бўлган. 2008 йилда АҚШда бошланган 
иқтисодий инқироз қолган давлатларга ҳам ёйилди. Шунга кўра кўпчилик 
ривожланган ва ривожланаётган давлатлар иқтисодиёти қийин вазиятга 
тушиб қолди. Бу мураккаб вазиятдан кўпгина давлатлар ҳали ҳануз чиқиб 
кета олгани ёъқ. Сўзимиз тасдиғи сифатида юқоридаги расмдан кўришимиз 
мумкинки, жаҳон иқтисодиётининг ўртача ривожланиш кўрсаткичи йилдан-
йилга тушиш тенденциясида. Жумладан, 2010 йилда бу кўрсаткич 5 фоиз 
атрофида бўлса, 2014 йилга келиб эса 3 фоиз атрофида бўлган.
Жаҳон иқтисодиётидаги инқироз ҳатто Хитой иқтисодиётига таъсир 
қилмай қолмади. Охирги йигирма йилда Хитой иқтисодиёти ўсиш 
кўрсаткичи икки хонали рақам билан ифодаланган бўлса, 2010 йилдан 
бошлаб ҳозирга қадар бу давлат иқтисодиёти орқага кетмоқда. Жумладан, 
2010 йилда Хитой ЯИМ ўсиш кўрсаткичи 10 фоиздан ортиқ бўлган бўлса, 
2014 
йилга келиб 7,4 фоизга тушган. Халқаро Валюта фонди 
экспертларининг фикрича агар иқтисодий ислоҳотлар ўз вақтида амалга 
оширилмаса, Хитой иқтисодиётининг ўсиш кўрсаткичи 2015 йилда 7 фоизга 
тушишини тахмин қилмоқда. 
Хитой иқтисодиётининг пасайишига сабаб жаҳон иқтисодиётининг 
пасайиши билан изоҳланади. Чунки Хитой аҳолиси дунё аҳолисининг 
тахминан бешдан бир қисмини ташкил этсада ички истеъмол даражаси яъни 
ялпи ички талаб пастлигича қолмоқда. Шунинг учун ҳам ривожланган 
давлатлардаги ишлаб чиқариш Хитойга кўчган, яъни Хитойда ишчи кучи 
арзон ҳисобланади. Бунинг салбий томони шундаки, Хитой иқтисодиёти 
73
Annual report. 
www.cbc.org
  

---

экспортга мўлжалланган иқтисодиётга айланиб қолади. Демак, жаҳон 
иқтисодиётидаги ўзгариш Хитой иқтисодиётидаҳам таъсир қилади.