Самарқанд давлат архитектура қурилиш

 
6.3. Turg’un va so’nib borayotgan tarmoqlardagi strategiyalar. 
Ko’pchilik kompaniyalar mamlakat iqtisodiyotiga nisbatan 
rivojlanishi 
sekin 
borayotgan yoki aksincha 
qisqarayotgan tarmoqlarda 
faoliyat 
ko’rsatadi. 
Jozibasiz 
tarmoqlarda 
ishlayotgan 
kompaniyalar 
naqd pul hajmini oshirish 
uchun 
istiqbolsiz 
bizneslardan voz kechishi maqsadga muvofiq bo’lsa, tarmoqning 
yetakchi kompaniyalari turg’un tarmoqlarda ham yaxshi natijalarga 
erishishi mumkin.
Turg’un va so’nib borayotgan tarmoqlarda faoliyat ko’rsatuvchi 
kompaniyalar vaziyatni jiddiyligini tushunib, bozor vaziyatiga mos 
keladigan maqsadlarni qœyishlari lozim. 
Turg’un yoki so’nib borayotgan tarmoqlarda 
raqobat ustunligiga ega bo’lish uchun 
quyidagi 
uch 
raqobatli 
yondashuvning 
biridan foydalanish talab qilinadi: o’sib 
borayotgan 
bozor 
sigmentlarida 
konsentrasiya, tovarni yuqori sifati asosida 
differensiya va tovarni takomillashtirish yoki 
past xarajatlarga erishish. 
 

---

179 
Turg’un va so’nib borayotgan tarmoqlarda o’z faoliyatini davom 
ettirayotgan kompaniyalar quyidagi uchta strategik yondashuvlarning 
biridan foydalanadilar:
1.
Tarmoq ichida o’sib borayotgan bozor sigmentlarini aniqlash, 
bozorlarni yaratish va konsentrasiya strategiyasidan foydalanish. 
Tarmoqda turg’unlik bo’lishiga qaramay uning ba’zi sigmentlarida 
o’sish yuz beradi. 
2.
Differensiya asosida tovarni yangilash va sifatini takomillashtirish. 
Tovarni yangilash ham, takomillashtirish ham bozorni yangi 
sigmentlarini vujudga keltiradi. Differensiyaga raqobatchilar 
erishishi murakkab bo’lsa, u qo’shimcha raqobat ustunligini 
yaratadi.
3.
Xarajatlarni pasaytirish uchun jiddiy kurashish. 
Xarajatlarni pasaytirish harakatlari bu
: 
a) boshqa tashkilotlar 
tejamkor bajarishi mumkin bo’lgan faoliyat va funksiyalardan voz 
kechish; b) ichki ishlab chiqarish jarayonlarini to’liq qayta qurish; 
v)
ish 
bilan 
to’liq 
ta’minlanmagan 
ishlab 
chiqarish 
quvvatlarini 
markazlashtirish; g) tovar tarqatilishini yangi tejamkor usullaridan 
foydalanish; d) foydasi past faoliyatlarni xarajatlar zanjiridan chiqarish. 
Ushbu strategik yondashuvlar bir-birini inkor etmaydi. Tovarning 
yangi va takomillashgan turlari bozorni tez o’sadigan sigmentlarini 
yaratishi mumkin. 
Turg’un va so’nib borayotgan bozor sigmentlarida kompaniyalar 
quyidagi xatoliklarga yo’l qo’yadilar: 1) kompaniyani charchatadigan 
befoyda raqobat qopqoniga tushib qolishi; 2) kompaniya mablag’larini 
bizneslardan juda tezkorlik bilan chiqarish; 3) tarmoqning kelajagiga 
asossiz optimistik ishonch, «biznes rivojlanib ketadi» degan yuzaki fikr.