Вазирлиги тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий

PYER BOKAJ (1799 - 1862-y.) 
Pyer Bokej 
kambag'al ishchi oilasida tavallud topgan. Uning mashaqqatli yoshligi 
to'quvchilik fabrikasida o'tgan. Bu muhtojlik yillari uning xotirasida bir umr muhrlanib qolgan. 
Xat-savodi chiqishi bilan Bokaj Shekspir asarlari mutolaasiga beriladi, sahnaga chiqish ezgu 
niyati bilan yashaydi. U Parijga yayov kelib Parij konservatoriyasiga kirish imtihonlarini 
topshiradi. Uning bir yo-qdan kelishgan tik qaddi-qomati, qahramonlik rollariga monand o'tli 
shijoati va ikkinchi yodan Parij konservatoriyasidek mo'tabar dargoh, nufuziga erish tuyuluvchi 
faqirona kiyimlari imtihon hay'ati a'zolarida hayrat va ajablanish hislarini uyg'otmay qol-masdi. 
Bokaj konservatoriyaga qabul qilinsa-da, kamharjligi tufayli o'qishni uzoq davom ettirolmaydi, u 
xiyobon teatrlari aktyoriga aylanadi. Bokaj qanday rol o'ynamasin, unda inson baxtiga rahna 
soluvchi zulm-zo'rlikning har qanday ko'rinishiga qarshi ayovsiz kurash olib boruvchi qahramon 
qiyofasini yaratishga harakat qiladi. Uning qahramonlari — Gyugoning «Marion Delorm* 
asaridagi Didyemi, Pianing «Ango» pyesasidagi Fransisk I ni fosh etgan An-gomi yoki 
Antyening «Jahongashta ayol» melodramasidagi xalq qasoskori Qariyami, bularning hammsi 
ham murosasiz adolat ku-rashchilari tarzida namoyon bo'lganlar. 
Bokaj fransuz sahnasida birinchi bo'lib adolat va haqiqat yo'lida kurasha-kurasha fojionona 
o'limga mahkum etilgan dili so'niq, jafokash romantik qahramonlar siymosini yaratdi. Dyuma-
ning «Antion» asarida yaratilgan (1831) sevgi o'tida telbalarcha azob chekuvchi Antoni shunday 
qahramonlarning to'ng'ichi bo'ldi. Aktyor o'yinida romantizmga xos bo'rtma his-ehtiroslar keskin 
tarzda qah-qahadan ingroq-xo'ngrashga, shodlikdan beiloj iztirobga ko'chib, o'zaro almashinib, 
insoniy kechinmalar ko'lamining yana ham kengayishiga olib kelgan edi. 

---

44 
Bokaj ijodining isyonkorona ruhi adolat tantanasiga ishonib, o'zi qo'liga qurol bilan ishtirok 
etgan 184-yilgi inqilobdan keyin yanada avjga kiradi. Inqilobdan qutilgan orzu-umidlar puchga 
chiqqan, «Odeon» teatrining rahbari sifatida sahnani rasmiy davlat mafkurasiga qarshi minbarga 
aylantirish harakat qiladi. Tabiiyki, siyosiy xatarli teat rahbari hokimiyatga qarshi targ'ibotchi 
tarzida ayblanib tez orada ishdan bo'shatiladi. 
Bokaj ijodi yirik iste'dod sohibining erk hissi, qalb tug'yonlari ifodasi boigani holda u o'sha 
davr fikri erkparvar kishilarning bay-rog'iga aylanadi.