Mavzu: YoShlar ijtimoiy faoligining psixologik xususiyatlari

3.BOB. Ijtimoiy faollikning shakllantirishni amaliy asoslari. 
3.1 Shaxsiy xususiyatlarni o‟rganish usullarining psixologik taxlili. 
Shaxsning har tomonlama rivojlanishi bitta maqsadga ega: aqliy, ruxiy va estetik tarbiyani 
o‘zaro bog‘lashdir. Ushbu o‘zaro aloqa olimlar ma‘naviy tomonlarni shakllantirish mexanizmining 
birligi deb, ataganlar. Bu mexanizm birligi asosida timsol mavjud. Timsolning rivojlanishida tabiiy 
qobiliyatlar va tashqi dunyoning taassurotlari asosiy rol o‘ynaydi. Bu timsolning shakllanishi ikkita 
sharoitdir, bilish tomonidan timsol vaqti-vaqti bilan aniq ravshan bo‘ladi, iroda tomonidan esa, u 
hech qachon to‘liq, ravshan darajaga ega emas.
Gilfordning ―Sotsial intellekt‖ testi 
1- «Yakunlangan hikoya” subtesti rasmlari 
“Qarama –qarshi predmetlarni izlash” 
Qandaydir predmet, masalan, ―uy‖ aytiladi. Shu predmetlardan iloji boricha ko‗proq aytiladi. Shu 
bilan birga predmetning turli xil belgalarga e‘tibor beriladi va guruhlar bo‗yicha qanday 
sistemalashtirilayotganligiga qaraladi. Masalan,‖saroy‖ so‗zini olaylik.(U ―uy‖ga hajmi jihatdan 
qarama-qarshi). ―Vokzal‖ (o‗ziniki va o‗zganiki). ―Dala‖ (ochiq va yopiq fazo) va x.k. Kimda –kim 
qarama-qarshi predmetlardan qancha ko‗p aytsa, o‗sha yutadi. Shu bilan birga javoblarni tushuntirib 
berish kerak. Topshiriq predmetlarni qiyoslashga, yangi hususiyatlarni topishga qaratilgan. 
10 mashq: “Bog„lovchi zanjirlarni izlash” 

---

38 
Ikkita
 
predmet, masalan, ―ketmon‖va―avtomabil‖ so‗zlari berilgan. Birinchi predmetdan ikkinchi 
predmetga o‗tishda ―bog‗lovchi ko‗prik‖ rolini bajaruvchi predmetning nomini ayting. Ikkala 
predmet o‗rtasidagi predmet ularni mantiqan bog‗lash zarur. Masalan yuqoridagi misolda 
―ekskovator‖ ikkalasiga ham aloqador. (―Ketmon‖ga funksiyasi bo‗yicha, ―avtomobil‖ga transport 
vositaligi). Bu o‗yinda o‗rtadagi zanjir-predmet aniq tushuntirib berilishi, asoslanishi talab qilinadi. 
Kimda-kim eng ko‗p asoslangan ―zanjir‖larni topsa o‗sha g‗olib sanaladi.