Umurtqalilar zoologiyasi

iyak-jag‘ suyagini 
hosil qiladi. Mekkel tog'ayining 
asosiy qismi 
burchak suyak 
deb ataladigan uzun qoplag'ich 
suyak bilan (bu suyakdan yuqoriga qarab toj o'simta chiqadi), 
oldingi qismi esa tish suyagi bilan qoplangan. 
Jabra yoylari. 
Baqaning lichinkasi — itbaliqlarda to'rtta 
jabra yoylari boiib, voyaga yetgan baqalarda ular til osti ske- 
letini va hiqildoq tarkibidagi tog'aylami hosil qilsa kerak (55- 
rasm). 
55-rasm. Itbaliqning tog'ayli bosh skeleti: 
1-miya qutisi, 2-tanglay-kvadrat tog‘ayi, 3-mekkel tog‘ayi, 4-jabra yoylari, 5-jag‘ 
b o ‘g ‘im i. 
Til osti yoyi. 
Baqalarda bosh skeleti (barcha quruqlikda 
yashovchi boshqa umurtqali hayvonlamiki singari) 
autostilik 
tipda 
tuzilgan. Shuning uchun jag' yoylarini miya qutisiga 
bogiashlikdan ozod boigan va uning ustki elementi eshitish 
9 5 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
suyagi uzangisiga, pastdagisi (gioid) esa oldingi jabra yoylari 
bilan birgalikda 
til osti skeletiga 
aylangan. Baqaning til osti 
skeletini topish (56-rasm) uchun pastki jag‘ juftlari oralig'ida 
joylashgan jag‘ oraliq muskulini ehtiyot qilib ajrating. 
Til osti skeleti apparati 
tog‘aydan tuzilgan toq plas­ 
tinkadan iborat boiib, undan ikki juft asosiy o‘simta chiqa­ 
di. Shu o‘simtalarning oldingisi tog'aydan hosil boigan va 
gioidlarga gomologdir. Ular 
oldingi shoxchalar 
deb atala- 
di. Oldingi shoxchalar orqaga yo'naladi, so'ngra yuqoriga 
ko‘tariladi-da, halqumni yon tomondan o‘rab olib, eshituv 
kapsulalarining devorlariga birikadi. 
Orqa o‘simtalar 
shox- 
chasi bir juft uzunchoq suyakdan iborat boiib, til osti plas- 
tinkasidan orqaga yo‘nalgan.