Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти мухандислик қурилиш инфраструктураси факультети

Klinkerlar klassifikatsiyasi va portlandsementlar nomenklaturasi. 

Klinker 

tarkibidagi 

asosiy 

minerallarning 

miqdoriga 

qarab 

ular 

klassifikatsiya- lanadi (tasniflanadi). 

S.D. Okorokov ma‘lumotlariga ko‗ra, agarda klinkerni minerologik tarkibini 

o‗zgartirilsa va uning asosida sement ishlab chiqarilsa, bu holda har xil xususiyatli 

bog‗lovchi  moddalar  olish  mumkin.  Asosiy  minerallarni  miqdoriga qarab klinker 

quyidagicha tasniflanadi: 

Asosiy minerallar miqdori bo‘yicha klinker klassifikatsiyasi  (tasniflanishi). 

Jadval № - 2.1  

Klinker 

Miqdori, % 

C

2

S 

C

2

S 

C

3

A 

C

2

AF 

Alitli klinkerda 

>60 

<15 

- 

- 

Normal klinkerda (alit 

miqdori bo‘yicha) 

60-3,7 

15-37,5 

- 

- 

Belitli klinkerda 

<37,5 

>37,5 

- 

- 

Alyuminatli klinkerda  - 

- 

>15 

<10 

Normal 

klinkerda 

(alyuminatli  miqdori 

bo‘yicha) 

- 

- 

15-7 

10-18 

Sementli 

 

 

<7 

>18 

Hozirgi  davrda  bir  necha  hil  sementlar  kashf  etilgan  va  ishlab  chiqarilmoqda. 

Jumladan: portlandsement qo‗shimchasiz va aktiv mineral qo‗shimchalar bilan, tez 

---

20 

 

qotuvchi portlandsement,shlakli portlandsement,sulfatga bardoshli portlandsement, 

oq va rangli portlandsement, kul va kul shakli, shlak — ishqorli, alunit sementlar, 

suvgatalabchanligi  past  bog‗lovchi  modda:  kengayuvchan  va  zo‗riqtirilgan,  suvni 

o‗tkazmaydigan sementlar va hokazolar.