A. N. Samadov, O. S. Jumanov

The   reviewers:  p.h.d., prof. Sh.J. Ergashxodjayeva  
                                      p.h.d., prof. D.Kh. Suyunov  
 
 
 
 
 

---

3 
 
KIRISH 
Tovarlar  ekspertizasi  ilmiy  fan  sifatida  tovarlarning  iste‟mol 
qiymatini, ya‟ni ularning inson aniq ehtiyojlarini qondira olish xossalarini 
tadqiq etadi. Tovarlar inson ehtiyojlarini qondira olish qobiliyatlari tufayli 
foydali  bo„ladi.  Ammo,  in  son  mehnati  bilan  yaratilib,  sotish 
(ayriboshlash)  uchun  yoki  shaxsiy  iste‟mol  uchun  mo„ljallangan 
mahsulotlargina tovar bo„la oladi. 
Tovarlar  ekspertizasining  asosiy  vazifasi-  tovarlarning  tasnifini, 
ularni  sinab  ko„rish  uslublarini,  ishlab  chiqishdan  hamda  sifatiga  baho 
berishdan,  tovarning  iste‟mol  xossalari  va  sifatini  saqlash  eng  maqbul 
sharoitlarini  aniqlashdan  va  sifatini  hamda  assortimentini  o„rganishdan 
iboratdir.  Bu  fan  iste‟mol  mollarini  o„rganadi.  Keyingi  yillarda  tovarlar 
ekspertizasi sohasida kattagina muvaffaqiyatlarga erishildi: materiallarning 
ichki  tuzilishi  va  xossalarini  tadqiq  etish,  shuningdek  ularning  sifatiga 
baho berishning zamonaviy uslublari ishlab chiqildi, mahsulotni tasniflash, 
standartlash  va  markalashi  yuzasidan  katta  ishlar  bajarildi,  uni  samarali 
saqlash usullari ishlab chiqildi, tovarlar ekspertizasika doir xilma-xil ilmiy 
va  ma‟lumot  beruvchi  adabiyotlar  nashr  etildi.  Tovarlar  ekspertizasi 
asoslarini  chuqur  bilmay  turib  iste‟mol  tovarlarini  tayyorlab  bo„lmaydi, 
shuningdek  ularni  vositachi  sifatida  sotish,  xarid  qilishda  ancha 
murakkabliklar yuzaga keladi. 
Ushbu  fanda  oziq-ovqat  va  nooziq-ovqat  tovarlarining  asosiy  turlari, 
ularning  iste‟mol  xossalari  ko„rib  chiqiladi  hamda  eng  muhim  mahsulot 
turlarini  ishlab  chiqarish  texnologiyasining  asoslari  bayon  qilib  beriladi, 
mahsulotni  standartlash,  uni  tasniflash  va  markalash,  undan  oqilona 
foydalanish, etkazib berish, saqlash va tashish masalalari ko„rib chiqiladi. 
Mahsulotni  saqlash  va  tashish  shart-sharoitlari  bilan,  unda  ro„y  beradigan 
o„zgarishlar bilan tanishish natijasida savdo xodimlari mahsulotning nobud 
bo„lishini kamaytiradilar va uni ishlab chiqarish jarayonida bunyod etilgan 
iste‟mol  xossalarini  saqlab  qoladilar.  Shuning  uchun  hozirgi  kunda 
tovarlar ekspertizasi fani eng dolzarb fanlardan biridir. 
Ushbu  darslikni  «Marketing»  ta‟lim  yo„nalishi  talabalari  uchun 
foydalanishga tavsiya etish mumkin. 

---

4