4-5-mavzu. Turizm turlari va klassifikatsiyasi Reja

 
2.4.Ekologik turizmning ba’zi bir nazariy masalalari 
 
Ma‟lumki, turizm va uning tarmoqlarini tadqiq etish masalasida turlicha yondoshuvlar va 
qarashlar mavjud. Ayniqsa ekoturizm yoki ekologik turizmning nazariy va amaliy masalalarida, 

---

uning tadqiqot ob‟ekti va predmeti masalalarida «vertikal» va «gorizontal» holatda qarashlar 
mavjuddir. 
Ekoturizm va sayyoraning tabiatini saqlab qolish va muhofaza qilishga bag„ishlangan 
tadqiqotlar xalqaro miqyosda kuchayib bormoqda. Ushbu yo„nalishda birgina 2016 yilda 450 
dan ortiq ilmiy maqolalar xalqaro miqyosda tan olingan nashriyotlarda chop qilindi.
Insoniyat oldidagi global ekologik muammolar yechimining eng maqbul yo„llaridan biri-
ekanligini his qilgan holda BMT 2002 yilni «xalqaro ekologik turizm» yili deb e‟lon qildi. 
Hozirga kelib ekologik turizm xalqaro hamjamiyatda sayyoramiz tabiatini saklash va muhofaza 
qilishda kutilgan va kutilayotgan natijalarni bermoqda, deb e‟tirof etmoqda.
Shuni qayd etish lozimki, ekologik turizmning mazmuni va va mohiyati bo„yicha birinchi 
bo„lib meksikalik ekolog-iqtisodchi 
Gektor Seballos Laskureyn 
1980 yilda o„z tadqiqotlari 
natijalarini bildirgan va «ekologik turizm» terminini fanga kiritgan. U - «Ekologik turizm - bu 
flora va faunani o„rganish va tabiat bilan tanishish, dam olish quvonchini va tabiatga yordam 
berish imkoniyatlarini bildirishga asoslangan sayohatdir»- deb ta‟riflaydi. 1997 yilda G.S.Gujin, 
M.YU.Belikov, E.V.Klimenkolar Rossiyada birinchilardan bo„lib - «Ekologik turizmning asosi - 
atrof-muhit g„amxo„rligi va muhofazasidir» degan taklifni beradi. Ko„pchilik tadqiqotchilar bu 
eng qulay va ekoturizmning xaqiqiy mazmuni, mohiyatini anglatadi, degan fikrni ilgari 
surmoqda. Bundan tashqari, hozirgi kunda ham ko„pchilik olimlar ekoturizm tushunchasi va 
mohiyatini ochib berishda o„z fikr va mulohazalarini ilgari surmoqdalar. Bular quyidagilar: 
M.B.Birjakov 
- «Ekologik turizmda tabiatga minimum ta‟sir qilib tabiat bilan birga 
bo„lish natijasida uning boyliklarini muhofaza qilish, asrab qolish tuyg„ulari hosil bo„ladi», 
degan fikrni beradi. 
Mashhur geograf
A.V.Drozdov 
- «Eski va Yangi dunyoda bir vaqtning o„zida mahalliy 
aholining an‟anaviy madaniyatini xurmat qilishga, sayohatchilarning ijtimoiy va ekologik 
talablarini qondirishga va sayyoraviy ekologik inqirozning oldini olishga asoslangan ekoturizm 
shakllandi», degan fikrni ilgari suradi. 
T.S.Sergeeva 
- «Ekoturizm - bu mahalliy aholining an‟anaviy hayoti tarzi saqlanib qolgan, 
xo„jalik faoliyat ta‟siri sezilmagan noyob tabiiy hududlarga sayohat», deb hisobladi. Uning 
fikricha, ekologik tur va dasturda tabiatni muhofaza qilish me‟yor va texnologiyalariga rioya 
qilgan holda turistik jarayondagi barcha qatnashchilarning ekologik madaniyatini va mahalliy 
aholining hayotiy darajalarini oshiradi».
XX asr oxirlariga kelib AQSH, Kanada, Yevropa davlatlari va Avstraliyada ekologik 
turizmni rivojlantirish davlat dasturlarini ishlab chiqildi. Bu dasturlarda ekologik turizmni 
rivojlantirish shiorlari va talablari ishlab chiqildi. Jumladan,