1-ТАЖРИБА МАШҒУЛОТИ
СТАНЦИЯ ВА ПОДСТАНЦИЯЛАРНИНГ ЭЛЕКТР ЖИҲОЗЛАРИ БИЛАН
ТАНИШИШ
Ишнинг мақсади:
Станция ва нимстанциялар асосий электр
жихозларининг вазифалари, тузилиши, ишлаш принципи ва параметрлари
билан танишиш.
УМУМИЙ МАЪЛУМОТЛАР
Электр энергетика тизими (ЭЭТ) қуйидаги учта гурухга бўлиш мумкин
бўлган элементлардан ташкил топган:
Асосий (куч)
элементлари – электр станцияларининг сув ѐки бугнинг
механик энергиясини электр энергиясига айлантирувчи генератор
агрегатлари; ток ва кучланишнинг тури ва қийматини ўзгартирувчи
трансформаторлар, автотрансформаторлар ва тўгрилагич қурилмалар;
электр энергиясини масофага узатувчи электр узатиш линиялари
(ЭУЛ); ЭЭТнинг схемасини ўзгартириш ва шикастланган элементларни
узиш учун хизмат қилувчи коммутацияловчи аппаратлар (узгичлар,
ажраткичлар ва х.к.); химояловчи ва чекловчи аппаратлар (сақлагичлар,
токни чекловчи реакторлар, разрядниклар);
ўлчаш элементлари
– ўлчаш асбоблари, бошқариш ва ростлаш
воситаларини улаш учун хизмат қилувчи ток ва кучланиш
трансформаторлари;
бошқариш воситалари
– ЭЭТнинг схемаси ва ишлашини оператив ва
автоматик бошқаришини таъминловчи релели химоя, ростлагичлар,
автоматика, телемеханика, алоқа тизимлари.
Синхрон генераторлар
Синхрон генераторлар (СГ)
– буғ, газ ѐки гидравлик турбиналарнинг
СГ роторини харакатга келтирувчи механик энергиясини электр энергиясига
айлантириш учун хизмат қилади.
Турбинанинг айланиш частотаси турлича – хар минутдаги айланишлар
сони бир неча ўнтадан юзларгача ва хатто мингларгача (одатда гидравлик
турбиналар учун камроқ ва бошқалари учун кўпроқ) бўлиши мумкин.
Генератор статорида индукцияланувчи ЭЮКнинг частотаси
f
1
роторнинг айланиш частотаси (бир секунддаги айланишлар сони)
n
2
ва
роторнинг жуфт қутблари сони
р
нинг кўпайтмасига тенгдир:
f
1
=
р* n
2
.
Буғ ва газ турбиналари ѐрдамида айлантирилувчи синхрон
генераторлар
турбогенераторлар,
гидравлик
турбиналар
ѐрдамида
айлантирилувчилари эса гидрогенераторлар деб юритилади.
Кўпчилик турбогенераторларнинг жуфт қутблари сони бирга тенг.
Демак, электр тармогидаги частота 50 Гц бўлганда
n
2
=f
1
/p=50 айл./c
ѐки
n
2
=60f
1
/p=50 айл./мин.
Кучланишнинг частотаси 60 Гц қабул қилинган
мамлакатларда (масалан, АҚШ, Япония ва бошқалар) битта жуфт қутбли
роторнинг айланиш частотаси 3600 айл./мин. ни ташкил этади.
Роторининг жуфт қутблари сони бирдан катта бўлган генераторларнинг
жуфт қутблари сони бирдан катта бўлган роторларининг айланиш
частоталари 3000 (ѐки 3600) ни жуфт қутблар сонига нисбатига тенг бўлади
(айл./мин.): 1500, 1000, 750, 600 ва Х.к. (50 Гц учун).
Do'stlaringiz bilan baham: |