O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. B. Mirzajonova



Download 19,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/136
Sana26.02.2022
Hajmi19,02 Mb.
#473090
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   136
Bog'liq
fayl 2083 20211108 (1)

Nazorat savollari 
1.
Metallarning umumiy xossalarini va ularning tabiatda qo’llanilishi.
2.
Foydali qazilma konlaridan qaysi konlarni bilasiz va ushbu konlardan qaysi 
metallar ajratib olinadi? 
3.
Ruda, mineral deganda nimani tushunasiz? 
2.3. Metallurgik ishlab chiqarishning vazifasi
Metallurgik ishlab chiqarishning asosiy yakuniy vazifasi, metallarni toza 
metall yoki kimyoviy birikma ko‘rinishda, qayta ishlanayotgan xomashyodan 
olishdir. Amaliyotda bu vazifa xomashyo tarkibidagi qimmatbaho moddani bo‘sh 
porodadan, mahsus jarayon va usullarni qo‘llab, ajratib olish yo‘li bilan yechiladi.
Mahsus jarayonlar va usullar metallurgik jarayonlar deb nomlanadi. 
Murakkab polimetallik xomashyodan yuqori tozalikdagi metallarni olish 
uchun bitta metallurgik jarayon yoki bitta metallurgik dastgohni qo‘llash yetarli 
emas. Bu vazifani yechish uchun, ketma-ket bir nechta jarayonlarni qo‘llab, qayta 
ishlanadigan xomashyodan komponentlarni bosqichma-bosqich bir – biridan, 
ajratib olish talab etiladi.
Barcha qo‘llaniladigan metallurgik jarayonlarning kompleksi (tayyorlovchi, 
yordamchi va asosiy jarayonlar) uchastka, bo‘lim, tsex yoki umumiy korxonaning 


52 
texnologik sxemasini shakllantiradi. Masalan, rangli metallurgiyaning barcha 
korxonalari ko‘p bosqichli texnologik sxemalar bilan tavsiflanadi.
Metallurgik jarayonlarning asosida, qayta ishlanayotgan xomashyoni bir-
biridan tarkibi va fizikaviy xossalari bo‘yicha farqlanadigan, ikki, uch ayrim 
holatlarda undan ko‘p fazalardan tashkil topgan, geterogen sistemaga o‘tqazish 
yotadi. Hosil bo‘lgan fazalardan bittasi, ajratib olinadigan qimmatbaho modda 
(metall) bilan boyitilishi va unsur elementlar bo‘yicha kambag‘allashishi lozim, 
qolgan fazalar esa aksi qimmatbaho modda bo‘yicha kambag‘allashishadi. Hosil 
bo‘ladigan fazalarning fizikaviy hossalarini (agregat holati, zichligi, o‘zaro 
namlanuvchanligi, uchuvchanligi va h.) farqi, komponentlarni bir-biridan sodda 
usullar bilan (tindirish, filtrlash va h.) ajratib olishni ta’minlashi kerak.
Metallurgik 
ishlab 
chiqarishning 
amaliyotida 
quyidagi 
fazalar 
kombinatsiyasi keng tarqalgan: G+S; G+Q; S+S; S+Q; G+S+S; G+S+Q, bu yerda 
“G”, “S”, “Q” harflari bilan gaz, suyuq va qattiq fazalar belgilangan.
G+S va G+Q fazalarda gaz, suyuq va qattiq fazalarning zichliklari farq 
qilishi sababli, ularni bir birida oddiy tindirish usuli bilan ajratib olish mumkin. 
Agar gazlrada gaz fazasida qattiq faza juda mayin dispers ko‘rinishda bo‘lsa, 
tindirish usuli bilan fazalarni ajratib olishi juda sekin boradi, bu holda mahsus 
usullardan fodylaniladi, masalan chang tutish. 
S+S fazalar bir-biridan tindirish yoki sentrifugirlash (sentrifugirovanie) 
usulida ajratib olinishi mumkin. S+Q tizmi uchun, fazalarni bir-biridan ajratib olish 
uchun tindirish yoki filtrlash jarayonlarni qo‘llash mumkin. G+G fazalar kimyoviy 
texnologiya usullaridan foydalanib ajratiladi, Q+Q fazalar esa boyitish usullari 
bilan ajratib olinishi mumkin. 

Download 19,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish