V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

YOrdamchi binolar 
Ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish maqsadida uchun dastlabki xom 
ashyo va yordamchi materiallarni va amaliy yul bilan olingan tayyor mahsulotni 
baholash uchun tarozida tortishni belgilangan tartibda ishlab chiqarish yoki 
mahsulot saqlash zonasidagi maxsus xonalarda amalga oshirish kerak. 
Mahsulotlar va materiallarni kabul qilish hamda jo„natishda noqulay ob-
havo sharoitlari ta‟siridan himoya qilish ta‟minlanishi kerak. 
Saqlash xonasiga faqat tegishli vakolati bo„lgan xodimlargagina kirishga 
ruhsat etiladi. 
Sanitariya-maishiy xonalar tarkibi ishlab chiqarish jarayonlari xarakteriga 
karab belgilanadi. 
Turli turdagi kiyim-boshni (ko„chada kiyiladigan va maxsus kiyim-bosh, 
o„tish va texnologik) saqlash uchun alohida xona nazarda tutiladi. Ko„cha kiyimini 
va o„tish kiyimini saqlash xonasi binoga kiraverishda joylashtiriladi. Texnologik 
kiyim-bosh maxsus xonalarda saqlanishi lozim. Dushxonalar, qo„l yuvish xonalari 
va hojatxonalar ishlab chiqarish hamda saqlash xonalaridan ajratilgan bo„lishi 
zarur. 
Ovqatlanish va dam olish xonalari boshqa xonalardan ajratilgan bo„lishi 
kerak. 

---

15 
Xodimlarni tayyorlash uchun zarur miqdorda ventilyasiya va tegishli 
jihozlar bilan ta‟minlangan S va D darajasiga mansub xonalar (erkaklar va ayollar 
uchun alohida) tashkil etilishi kerak. 
Xodimlarni tayyorlash xonalari shunday joylashtirilishi va ulardan shunday 
foydalanish kerakki, kiyim-boshni almashtirishning har bir bosqichi alohida 
o„tkazilishi ta‟minlansin va shu tariqa texnologik kiyim-boshning mikroorganizm 
hamda mexanik zarrachalar bilan ifloslanish darajasi kamaytirilsin. Xodimlarni 
tayyorlash xonalari dori vositalari ishlab chiqarish, ayniqsa steril mahsulot ishlab 
chiqarish zonalaridan tashqarida “toza” ishlab chiqarish xonalariga tutash qilib 
joylashtirilishi lozim. Xonalar sovuq va issiq yuvgich bilan ta‟minlangan bo„lishi 
zarur. Qo„lni artish uchun bir marta yoki ko„p marta foydalaniladigan steril 
sochiqdan yoki havo quritgichidan foydalanish mumkin. Bundan tashqari 
xonalarda foydalangan kiyim-boshni saqlash uchun usti yopiladigan idishlar, 
shuningdek 
yuvish 
va 
ishlov 
berish 
uchun 
zarur 
yuvuvchi 
hamda 
dezinfeksiyalovchi vositalar bo„lishi shart. 
Texnik nazorat bo„limi va sexlar qo„shimcha tarzda avariya dushlari, o„z-
o„ziga yordam ko„rsatish rakovinalari yoki qo„lni yuvish moslamalari bilan 
ta‟minlangan bo„lishi kerak. 
Mexanik ustaxonalar iloji boricha ishlab chiqarish va saqlash xonalaridan 
ajratilgan (alohida) bo„lishi kerak. Agarda, qandaydir asboblar (jihoz, asbob-
uskunalar) va instrumentlar bevosita ishlab chiqarish yoki saqlash xonalarida 
ishlash uchun zarur bo„lsa, ularni maqsad uchun maxsus belgilangan alohida 
xonalarda yoki shkaflarda saqlash kerak.