Фуқаро бинолари архитектураси фанидан маърузалар матни

: а
– ўт ўчирувчилар учун; 
б
– авария ҳолатларда 
фойдаланиш учун. 
Бир квартирадаги хоналар икки қаватда жойлашган бўлса, квартира 
ичидаги зинани ёғоч элементлардан қилиш мумкин. Бу ҳолда зина маршининг 
максимал эни 90 см бўлиши мумкин. Ёғоч зинанинг конструкцияси 17.7-расмда 
кўрсатилган. 
Марш пиллапоялари учун қалинлиги 50 мм дан кам бўлмаган тахтадан 
фойдаланиш тавсия этилади. Тетива учун ҳам тахтанинг қалинлиги бундан кам 
бўлмаслиги керак. Поғонанинг вертикал элементи учун қалинлиги 25-30 мм 
бўлган тахта ишлатилади. Поғонанинг горизонтал ва вертикал тахталарини 
тетивада тайёрланган ўйиққа киргизиб таянтириш ва маҳкамлаш тавсия 
этилади.

---

150 
17.7-расм. Ёғоч зина. Кўндаланг қирқими: 1 - поғона; 2 - тетива; 3 - зина 
майдончаси; 4 - балка; 5 – тўсиқ. 
3) Лифтлар ва уларнинг қурилиш элементлари 
Лифтлар бинолар ва бошқа жойларда қўлланиладиган механик 
қурилмаларга киради ва баландлик бўйича қаватлараро алоқани ташкил 
қилиш учун хизмат қиладилар.
 
Охирги қават полининг сатҳи ер сатҳидан 13 м ва ундан баланд турар -
жой биноларида, шунингдек, қариялар ва ногиронлар учун мўлжалланган, 
икки қаватдан баланд уйларда лифт қурилган бўлиши керак.
Турар-жой биноларида асосан йўловчи ташувчи ва йўловчи ва юк 
ташувчи лифтлардан фойдаланилади. Айрим биноларда фақат юк ташишга 
мўлжалланган лифтлар ҳам қўлланилиши мумкин.
Квартирали турар-жой биноларида ҳар бир секцияга 400 кг юк кўтара 
оладиган битта лифт, 10 қаватли ва бундан ҳам баландроқ биноларда эса, 
400 кг ва 630 кг юк кўтарадиган иккита лифт лойиҳаланиши лозим. 
Қариялар ва ногиронлар учун мўлжалланган уйларда 630 кг юк кўтарадиган 
битта лифт қурилиши зарур.
Ҳар бир лифт қурилмаси учун бино ичида ёки ташқарида унга 
туташган ҳолда махсус 
шахта
кўзда тутилиши лозим (17.8-расм). Лифт 
шахтаси ёнмайдиган материаллардан барпо этилиши керак.
Ҳар бир квартирадан битта ёки иккита лифтга кирадиган йўл (эшик) 
бўлиши зарур. Лифтлар юк ташишга, одамларни (шу жумладан замбилга 
ётқизилган беморларни) ташишга мосланган бўлиши зарур. Лифтнинг ўзи 
шахта ичида