Бармоқлар. И. Д. Гульманов

юза лимфа томирлар тўри
яхши тараққий этган. 
Улардан бошланувчи майда томирлар бармоқнинг ѐн томонларидаги 2-3 та 
кичик лимфа поячаларига қуйилади. Бу поячалар эса бармоқлараро бурмаларга 
етгач панжанинг устки юзасига йўналади. Панжа кафт юзасининг пастки 
қисмидаги лимфа томирлари ҳам дистал томонга йўналиб кафтнинг орқа 
юзасига ўтиб кетади. Умуман, қўл панжасидан лимфани олиб кетувчи 
поячаларнинг сони 30 дан ошади ва улар, асосан, икки гуруҳга ажралиб 
v.cephalica
ҳамда 
v.basilica
бўйлаб юқорига кўтарилади ва кўпчилиги қўлтиқ 
ости лимфа тугунларига қуйилади. IV ва V бармоқнинг баъзи лимфа томирлари 
тирсак лимфа тугунларида (
lnn. сubitales
), I, II ва III бармоқ лимфа 
томирларининг баъзилари эса бош вена бўйлаб тўғридан-тўғри 
sulcus deltoideo 
pectoralis
-га бориб, ўмров ости ѐки ўмров усти лимфа тугунларида тугайди. 
3. Хусусий фасция кафт апоневрозининг бу ерга келувчи бўйлама тутамлари 
ҳисобига қалинлашган бўлиб ѐн томонларда бармоқ фаланга суякларига 
бирикади ва суяк-фиброз каналларини (
vagg.fibrosa digitorum manus
) ҳосил 
қилади. 

---

Бармоқлар. И.Д.Гульманов.
2 
Пай синовиал қинлари
. Маьлумки, ҳар бир бармоқнинг кафт юзасида 
уни букувчи юза ҳамда чуқур мускулларнинг пайлари жойлашган; бунда юза пай 
иккига айрилиб ўрта фаланга суяги асосининг ѐн томонларига, шу айрининг 
орасидан ўтувчи чуқур пай эса охирги фаланганинг асосига бирикади. Бу иккала 
пайни умумий синовиал пай ғилофи (қини), 
vagina sinovialis
ўрайди. 
Синовиал ғилоф икки варақдан иборат бўлиб, висцерал варағи 
(эпитендиний) бевосита пайни ўрайди ва унинг орқа юзасида бурилиб, ўз изига 
қайтади, яъни париетал вараққа ўтади. Париетал варақ (перитендиний) 
суяк-фиброз каналини ички томондан қоплайди. Бу иккала варақ орасида 
синовиал суюқлик бўлиб, пайнинг силлиқ сирғалишини таъминлайди. 
Варақларнинг бир-бирига ўтиш жойида, пайнинг орқа юзасида клетчатка 
тутувчи торгина очиқ жой қолади; уни пай тутқичи (мезотендиний) деб аталади. 
Мезотендинийдаги клетчатканинг аксар қисмида кичик бойламлар – 
vincula 
tendinum
бўлиб, улар орқали пайни қон билан таъминловчи томирлар ўтади. 
Париетал варақ висцерал вараққа бевосита давом этганлиги сабабли пай 
ғилофининг бўшлиғи берк бўлади. Пай ғилофини устки томондан фиброз ғилоф 
(фиброз канални ҳосил қилувчи) қоплайди. 
Фиброз ғилофнинг фалангалараро бўғимлар сатҳидаги пай тутамлари 
бутсимон шаклда (
pars cruciformis vaginae fibrosae
) бўлиб, бу ерда фиброз канал 
кенгроқ бўлади. Фиброз ғилофнинг ҳалқасимон қисми (
pars anularis vaginae 
fibrosae
) фалангаларнинг диафизлари сатҳида жойлашади ва фиброз каналнинг 
бу қисми тор бўлади.