Бармоқлар. И. Д. Гульманов

---

Бармоқлар. И.Д.Гульманов.
1 
ҚЎЛНИНГ ТОПОГРАФИК АНАТОМИЯСИ 
Қўл панжасининг бармоқлари 
 
Бармоқларнинг кафт юзаси. 
Қаватма-қават тузилиши
. 
1. Териси қалин, унинг барча қаватлари яхши тараққий этган. Бармоқларнинг 
терисидан чуқурга вертикал йўналган фиброз тўсиқлар кетади. Тирноқ 
фалангасида бу тўсиқлар бевосита суяк усти пардасига, ўрта ва проксимал 
фалангаларда зса пайларнинг фиброз ғилофларига ѐпишади. Бунинг 
натижасида тери ости ѐғ клетчаткаси айрим катакчаларга бўлинади. 
Тери ости 
клетчаткасидаги йирингли жараѐн, шу сабабдан, ѐн томонларга 
тарқалмасдан, балки чуқурга, тўғридан-тўғри суякка ѐки пай ғилофига ўтиши 
ва остеомиелит ѐки тендовагинитга олиб келиши мумкин; тери қалин 
бўлганлигидан йиринг ташқарига ҳам ѐриб чиқа олмайди. Бундан ташқари, 
йиринг бўйламасига тарқалиб кета олмаганлиги туфайли бир жойда тўпланиб, 
катта босим остида тўқималарни ҳамда нерв охирларини эзади ва оқибатда, 
кучли оғриқ билан бирга тўқималарнинг йирингли некрозига сабабчи бўлади
. 
2. Тери ости клетчаткаси. Бунда бармоқнинг ѐн юзаларида унинг кафт юзасига 
яқинроқ кафт юзасининг 
хусусий бармоқ артериялари
ѐтади. Бу артериялар 
бармоқнинг кафт орқа юзасидаги худди шундай артерияларга нисбатан 
кучлироқ ривожланган бўлиб, дистал фаланга соҳасида ўзаро қўшилиш 
натижасида ѐй ҳосил қилади ва шу фаланганинг кафтини ҳам, кафт орқа 
юзасини ҳам (II, III, IV бармоқларда) қон билан таъминлайди. Веналар 
артерияларни кузатиб бормайди, балки тўр ҳосил қилиб, бармоқнинг устки 
юзасига ўтиб кетади. Кафт юзасининг 
хусусий бармоқ нервлари
артерияларнинг ички томонида жойлашган. Бу нервлар дистал фалангага етгач, 
унинг кафт юзаси билан бирга устки юзасини ҳам иннервациялайди. Тери ва 
унинг остидаги клетчаткада