O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

YOG‘OCH VA PLASTMASSA TO‘SINLAR;
Xozirgi davrda qishloq xo‘jaligi va fuqaro qurilishlarida elimlangan va 
elimfanerali to‘sin konstruksiyalarini qo‘llash keng tarkalgan, bularni markazdan 
uzokda, salbiy va sernam muxitda qullanilishi samarali xisoblanadi. Elimli, uzakli 
va elimfanerali to‘sinlar turar joy va maomuriy binolarning qavatlararo va chordok 
yopmalarida, sanoat binolari, omborxona, qishlok xujalik binolarining tomini 
yopishda, avtomobilap ko‘priklarida, yopik yulaklarda, yuk o‘tkazuvchi galereya 
va estakadalarda keng qo‘llaniladi. Ko‘p katlamli taxta to‘sinlar nishabsiz, 
qo‘shnishabli, yoysimon qilib tayyorlanadi. 
Qushtavr kesimli to‘sinlar tokchalarining qalinligi o‘rtacha (1/6)h bo‘lganda 
yog‘och taxta ancha tejaladi, to‘g‘ri to‘rtburchak kesimli to‘sinlar oson 
tayyorlanadi va elimlanuvchi choklari yaxshi jipslashadi. Tusin uzunligining 
o‘rtasida kesim balandligi qo‘shnishabli to‘sinlar uchun - l/10 dan kam bulmasligi 
kerak, nishabsiz to‘sinar uchun - l/12, egib elimlangan to‘sinlar uchun - l/15 (13.1-
rasm). 
Kesim balandligining eniga nisbati egilish tekisligi bo‘yicha to‘sining 
ustivorligini xisobga olgan xolda chegaralanadi: nishabsiz to‘sinlar uchun bu 
nisbat 7 dan qo‘shnishablilari uchun - 8,5 dan kam bo‘lmasligi lozim. 
Siqiluvchi 
qismining 
turg‘unligi 
taminlangan 
nishabsiz 
to‘sinning 
mustaxkamlikka xisobi (
l
r
<70 b
2
/h
) va ……….ifodalar orkali olib boriladi. 

---

2.2.-rasm. Elimlangan tusinlar: 
a-to‘sin turlari; b-to‘sinlarning kesim shakllari; v-to‘sinlarda qo‘llanilgan taxta 
navlari; 1-tekis to‘sin, 2-qo‘shnishabli to‘sin, 3-qo‘shnishabli ulangan to‘sin, 4- 
egib elimlangan to‘sin, 5-tug‘ri to‘rtburchak kesim, 6-qo‘shtavr kesim, 7- 
relpssimon to‘sin, 8-taxta navlari