C h e t e L m u s I q a t a r I x I

^/cSoOt\
List fortepiano ijodining asosiy tamoyili uning dasturiyligi bo4ib, shu 
tufayli u keng obrazlar doirasini ochib bera oldij Uni qahramonlik 
(‘'Lion'’ pyesasi, moslashtirilgan “Rakotsi marsh”), sevgi lirikasi (uchta 
"Petrarka sonetlari” , uchta noktyurn), tabiat obrazlari (“d’Este villasi 
favvoralari”), iblis ibtidosi, Mefistofel (“Mefisto-vals”, si minor 
sonatasi), diniy tuyg'ular (si minor sonatasi yordamchi partiyasining 
birinchi mavzusi) o'ziga tortardi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Listning fortepiano ijodida uning 
to‘qq izta_ vengcrcha
rapsodiy a la rijn u h im o^rinlardan birini egallaydi, bu rapsodiyalar 
venger va loMilar xalq qo‘shiq va raqslari mavzulariga asoslangan 
o‘ziga xos milliy-romantik poem alardirj
30-yillar oxiridan boshlab List “Venger milliy kuyiari” to‘plamini 
yarata boshladi. Keyinchalik, shu to‘plamning ko'plab kuylarini List 
ajoyib tarzda fortepianoda rivoj 1 an tirdi, 
ularga xalq 
ijrochilari 
badixago‘ylik san’ati yo‘nalishidagi yorqin jo ‘rovozlik yozdi.
Bir-biriga qarama-qarshi lavhalaming almashinuviga asoslangan 
rapsodiyalar shakli xalq musiqachiligidan boshlanadi. Og‘ir qismlar 
musiqasi qadimiy vengercha raqs - yurishni eslatadi. Tez qismlar xalq 
xursandchiligi manzarasini tasvirlaydi va chardashni eslatadi. Listnin 
ba’zi rapsodiyalariga dasturiylik xususiyatlari xosdir, bu haqda ulaming 
sarlavhasidan bilish mumkin. 
Bular - Beshinchi 
rapsodiya -
“Qahramonona elegiya'\ To‘qqizinchi rapsodiya - “Pesht karnavali", 
0 ‘n beshinchi rapsodiya - “Rakotsi - marsh”.
Listning Ikkinchi rapsodiyasi kompozitorning ushbu janrdagi eng sara 
asarlari qatoridan o'rin olgan. Rapsodiya qisqa improvizatsiyali kirish 
(Lento a capriccio) bilan ochiladi, u tinglovchini yorqin va rang-barang 
xalq hayoti dunyosiga olib kiradi va hiukoyanavis-qo‘shiqchilar 
kuylashini eslatadi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Lento a capricdo
Yuqori ovozning o ‘ziga xos forshlagli kuyi venger xalq musiqasiga 
xos bo4ib, quyi registrdagi akkordlar esa torli xalq cholg‘u 
asboblarining sadolanishini tasvirlaydi.
^Birinchi qismning bari qolshiq (Lassan) bo4ib, uning kuyi venger 
milliy xarakteriga ega. Qo'shiqning har bir jumlasini verbunkosh 
uslubiga xos boMgan ritm aylanmasi yakunlaydi. 38 misol
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Qo‘shir yengii raqsga o‘tadi, u rapsodiya ikkinchi qismida bosh 
ahamiyatga ega bo'ladi:
39- misol