Umumiy fizika kursi (ii-tom)

к у п ш и
м о л е к у л а л а р и би лан г и н а у з а р о т а ъ с и р д а
б улиб , 
с о л ь в а т
д е б а т а л у в ч и к о м п л е к с до сил к и л а д и ва у л а р би лан б и р г а -
л и к д а т о за э р и т у в ч и д а д а р а к а т л а н а д и .
Ж у д а к у ч с и з б у л м а г а н э р и т м а л а р у ч у н и о н л а р н и н г ^ з а р о т а ъ с и р и н и
н а з а р г а о л и ш к е р а к бул ад и . Б а р ч а и о н л а р сон к и й м а т ж и д а т д а н б и р д а й
з а р я д г а эг а д е б ф а р а з к и л а й л и к . М а ъ л у м б и р ион ни о лай лик. Б у ионнинг* 
^ з и д а н
r t
м а с о ф а д а б у л г ан ион би лан у з а р о т а ъ с и р и п о т ен ц и а л э н е р г и я с и
ч \1 г г ^
га тенг. Х а р и к к а л а ион б и р хил и ш о р а л и б у л ган д а, б у э н ер г и я м у с б а т
б у л а д и ва и о н ла р т у р л и и ш о р а л и б у л г ан д а м а н ф и й б у л а д и . М а з к у р и о н н и н г
б а р ч а а т р о ф и д а г и
и о н л а р би лан 
у з а Р °
т а ъ с и р и
п о т е н ц и а л
э н е р г и я с и
д и н и н г а й р и м д а д л а р и д а м т у р л и и ш о р а л и бу л ад и , ш у н и н г у ч у н б у т у н йи- 
г и н д и н и н г к и й м а т и у н ч а к а т т а б у л м ай д и . М а з к у р ион як и н и д а ги м у с б а т ва 
м ан ф и й и о н л а р сони б и р д а й б у л г ан д а ва и о н л а р у р т а ч а б и р д ай у з о к л и к д а
ж о й л а ш г а н л а р и д а бу йи ги н д и нолга т ен г б у л а д и . Б у до л д а ионнинг п о т е н ­
ц и ал э н е р г и я с и у н и н г я к и н и д а б о ш к а к у ш н и и он лар б у л м а га н д о л д а г и д е к
б у л а р д и . Б и р о к ад в о л а с л и д а б о ш к а ч а р о к б у л а д и . Х а р б и р ион и с с и к л и к да- 
р а к а т д а б у л и б э р и т у в ч и н и н г у з а т р о ф и д а г и н е й т р а л м о л е к у л а л а р и б и лан
т у к н а ш а д и в а б а ъ з и д а б о ш к а и о н л а р г а я к и н л а ш а д и . Б и р хил и ш о р ал и ион­
л а р н и н г и т а р и ш и ш и б у и о н л а р н и н г я к и н л а ш и ш и г а т у с к и н л и к килади, т у р л и
и ш о р а л и и о н л а р н и н г у з а р о т о р т и ш и ш и у л а р н и н г я к и н л а ш и ш и г а ё р д а м б е -
р а д и . Н а т и ж а д а м у с б а т ио н я к и н и д а к у п и н ч а м ан ф и й и о н лар , м ан ф и й ион 
я к и н и д а э с а м у с б а т и о н л а р ж о й л а ш а д и . Х а р би р ион х у д д и к а р а м а - к а р ш и
и ш о р а л и и о н л а р б у л у т и би лан к у р ш а л г а н д а й бу л ад и .
И о н к р и с т а л л а р п а н ж а р а л а р и д а ( м асалан , т о ш т у з к р и стал и п а н ж а р а с и -
д а ) д а р б и р м у с б а т ион о л т и г а м ан ф и й ион б и лан, 
д а р би р м ан ф и й ион 
о л т и т а м у с б а т ион б и лан к у р ш а л г а н бу л ад и . Ш у н д а й килиб , и о н л а р н и н г
э р и т м а д а т а к с и м л а н и ш и , с у ю к л и к д а н е й т р а л м о л е к у л а л а р н и н г и х т и ё р и й т а к -
си м л а н и ш и б и лан к р и с та л л п а н ж а р а д а и он ла р н и н г т а р т и б л и т а к с и м л а н и ш и
о р а с и д а бу л ад и . Б у н д а н , э р и т м а д а г и и о н ла р т у п л ам и н и н г д а м , ион к р и с т а л л
п а н ж а р а н и н г э н е р г и я с и б у л г а н и каб и, б и р о р э н е р г и я з а п а с и б у л и ш и к ел и б
ч и кади . Д е м а к , ионни б о ш к а и о н ла р м а в ж у д б у л г ан э р и т м а д а н ч и к а р и ш
и ш и х у д д и ш у ио нни т о з а э р и т у в ч и д а н ч и к а р и ш и ш и д а н би р к а д а р к а г т а -
р о к б у л а д и . Б и р о к б у к у ш и м ч а иш нин г к а т т а л и г и (2) ф о р м у л а би лан и ф о -
д а л а н а д и г а н и ш г а и и сб а т ан к и ч и к д и р .
И о н н и н г а т р о ф м у д и т б и л а н у з а р о т а ъ с и р и ф а к а т э л е к т р о с т а т и к х а -
р а к т е р д а г и н а эм ас. Ш у