Ishning maqsadi : O’quv ustaxonasida qilinadigan ishlar royxatini ishlab chiqishni o’rganish. Tushuntirish

10-Amaliy mashg`ulot .TEXNOLOGIK KONSTRUKTSION XARITANI 
ISHLAB CHIQISH 
 
PORSI USULIDA BOG’LASH 
ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD. 
1.Porsi usulida bog’lashda 45 burchak ostida birikma hosil qilishni o’rganish. 
2. Porsi usulida bog’lashga mos material tanlash. 
3. Ishlash vaqtida xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish. 
4. Porsi usulida bog’lashni ish chizmasini chizish.
 
 
ISHNI BAJARISHGA DOIR MA'LUMOTLAR 
Duradgorlik buyumlarining sifatini oshirish maqsadida, ko’pincha, detallarning «bet» 
qismlari yoki birikma ustidan mixlanadigan (qoplanadigan) chaspaklarning tirnoq va 
qo’loqlari porsi usulida (45 burchak ostida) biriktiriladi. Bunday detallarning «bet» 
qismlariga chorafzal randalar yordamida har- xil gullar chiqarilgan yoki faska olingan
bo’ladi. Ular turri burchak hosil qilib biriktirilsa, gullar yoki faskalar bir-biriga mos kelmay 
birikmaning sifati buziladi. Porsi usulida bog’lashda qismlar bir-biriga tirnoqsiz yoki tirnoqli 
qilib biriktirilishi mumkin.Tirnoqsiz porsi usulida boglashda, ular zakrovli yoki zakrovsiz 
bo’lishlaridan qat‘i nazar, detallarning uchlari porsi usulida (45° burchak ostida) arralanib, 
ular bir-biriga mixlab, qirg’og’iga tunuka lenta yoki po’lat burchakli qoplab biriktiriladi. 
Talab etilishiga qarab detallar ning betiga faska yoki gul chiqariladi. Bunday hollarda 
chorabzal randalar bilan randalash ham mashq kqildiriladi. Porsi usulida boglash mashki 4 -
texnologik kartada ko’rsatilgan tartibda bajariladi. 1, 2) ishlar 1-texnologik karta asosida 
tayyorlanadi 3)Tirnoq va qo’loqlarni rejalash. Buning uchun brusoklarning uchidan a 
o’lchamda tirnoq va qo’loq uzunligi rejalanib qolgan tomonlarga guniya yordamida olib 
o’tiladi. Shuningdek «bet»larga porsi guniya yordamida brusoklarning uchlaridan porsi
chizigi (45° burchak ostida qo’shimcha reja) chiziladi. So’ngra xatkashni tirnoq 
o’lchamiga sozlab, «bet»larga nisbatan brusokning qirralariga reja chiziladi. 4)Reja
asosida tirnoq chiqarish va qo’loq ochish uchun birinchi galda tilish ishi bajariladi. Tirnoq
chiqarish uchun tilishda orqa tomondan guniya chizig’igacha tilinib, «bet» tomondan 
porsi chizig’iga (45° li rejaga) moslab burchak ostida tilinadi. Buning natijasida orqa 
tomondan guniya chizig’i bo’yicha, «bet» dan porsi chizig’i bo’yicha kertib tirnoq 
chiqariladi. Qo’loq ochilgandan so’ng «bet» tomondan tirnoqqa moslab porsi chizig’i 
bo’yicha arralab tashlanadi (kertiladi). Kertish vaqtida arralash porsi qolip yordamida 
bajarilishi mumkin. 5) Talab etilishiga qarab faska yoki gul chiqarish. Detallarga faska 
chiqarishda ularning bir xil chiqishini ta‘minlash uchun «bet» va ichki qirralarga xatkash 
yordamida reja chizib olinadi. Reja chizig’igacha randalanadi. Gul chiqarishda chorabzal 
randalar yordamida paraxa chiqmay qolgunga qadar randalash davom ettiriladi. 6) Tayyor 
qismlarni o’zaro biriktirib birikma hosil qilinadi va uning jipsligi ta‘minlanadi