O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Begmatov E. va b. Adabiy norma va nutq madaniyati. Toshkent, 1983. 
2. Begmatov E., Mamatov A. Adabiy norma nazariyasi. I qism. Toshkent, 
1997. 
3. Begmatov E., Mamatov A. Adabiy norma nazariyasi. (Adabiy normaning 
tiplari). II qism. Toshkent, 1998. 
4. Begmatov E., Mamatov A. Adabiy norma nazariyasi. (Adabiy normaning 
shakllanishi va yashash qonuniyatlari). III qism. Toshkent, 1998. 
5. Zikrillayev G‘. va b. Istiqlol va ona tili ta’limi. Toshkent, “Fan”, 2000. 
6. Zikrillayev G‘. Istiqlol va adabiy til. Toshkent, “Fan”, 2004.

---

27 
3-MAVZU: FONETIKA VA FONOLOGIYA 
Reja: 
1.
Hozirgi zamon ona tilining fonetik va fonologik tizimi (sistemasi) haqida 
ma’lumot. 
2.
Ona tilining fonetik vositalari: nutq tovushlari, urg’u, ohang (intonatsiya). 
3.
Fonema, uning so’z ma’nosini farqlashdagi roli. 
4.
Hozirgi ona tilining fonemalari. 
5.
Nutq a’zolari va ularning vazifasi. 
6.
Nutq apparati. Artikulyatsiya. Artikulyatsiya o’rni va artikulyatsiya usuli.
7.Fonetik akustika, tovush balandligi, kuchi, tembri, tempi va cho’ziqligi. 
Tayanch so
‘
z va iboralar:
til sathlari, fonetika, umumiy va xususiy fonetika, 
qiyosiy va eksperimental fonetika, jumla (fraza), takt, bo‘g‘in, enklitika, proklitika, 
diftong, ochiq bo‘g‘in, yopiq bo‘g‘in, berkitilgan - yopiq bo‘g‘in, tovush.
Mashg
‘
ulotning maqsad va vazifalari:
-
talabalarga o‘zbek adabiy tilining fonetikasi va fonologiyasi haqida nazariy 
tushunchalar berish, hozirgi o‘zbek adabiy tili fonetikasi va fonologiyasining 
asosiy tamoyillarini yoritish; 
-
hozirgi o‘zbek adabiy tilining fonetikasi va fonologiyasi tamoyillarining adabiy 
tilga xos og‘zaki nutqni hosil qilishdagi ahamiyati haqida malaka hosil qilish, 
mavzuga doir test topshiriqlarini bajarishga o‘rgatish.