Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Rezident – yuridik shaxslarning
chet el valyutasidagi mablag‗lari, 
ya‘ni ular tomonidan olinadigan chet el valyutasi, shu jumladan, tovarlar 
(ishlar, xizmatlar) eksportidan olingan valyuta tushumlari ularning 
O‗zbekiston Respublikasi hududidagi vakolatli banklarda ochilgan 

---

186
Bu esa bankning ma‘lum miqdorda mablag‗ining yo‗qotilganligidan 
dalolat beradi. 
Valyuta pozitsiyasining umumiy summar holati (summasi) deganda 
barcha valyutalar bo‗yicha uzun (qisqa) pozitsiyalar umumiy summasi 
tushuniladi. 
Agar bank operatsion kun davomida valyuta operatsiyalarini olib 
borishda ochiq valyuta pozitsiyasi bo‗yicha qo‗yilgan limitdan ortiq 
operatsiya amalga oshirgan, ya‘ni valyutani ko‗p sotib olgan bo‗lsa, u 
holda valyuta pozitsiyasi ortiq sotib olingan valyutani sotib yuborish 
yo‗li bilan balanslashtirib yopiladi. 
Vakolatli banklar ochiq valyuta pozitsiyasi limitiga hisoblangan 
foizlar, ko‗chmas mulk, qimmatli qog‗ozlar va boshqa moddiy 
qiymatliklarni sotish yoki sotib olish bilan bog‗liq valyuta 
operatsiyalarini ham amalga oshiradi. Vakolatli banklar o‗zlarining 
joylaridagi filiallari uchun ochiq valyuta pozitsiyasining chegarasini 
mustaqil belgilashlari mumkin. Lekin filiallar bo‗yicha belgilangan 
ochiq valyuta pozitsiyasining yig‗indisi bank bo‗yicha uning o‗z 
mablag‗larining 20% idan oshmasligi lozim. 
Vakolatli banklar har oyda oyning 3-kunigacha Markaziy bankka 
o‗zlarining ochiq pozitsiyalari va unga rioya qilinganligi to‗g‗risida 
hisobot berishlari lozim.
 
5-
§
. Tijorat banklari tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarning 
xorijiy valyutadagi hisob raqamini yuritish tartibi 
Bank mijozlari bankda xorijiy valyuta talab qilib olinguncha 
depozit hisob varag‗larini, shuningdek, xorijiy va milliy valyutalarda 
ikkilamchi talab qilib olinguncha depozit hisobvaraqlar, jamg‗arma, 
muddatli va boshqa turli depozit hisob varaqlarini ochishi mumkin. Bu 
turdagi hisob varaqlarini ochish uchun tadbirkorlik subyektlari, 
tadbirkorlik subyktlariga aloqador bo‗lmagan yuridik shaxslar-
rezidentlar, shuningdek, budjet tashiklotlari, norezidentlar (jismoniy 
shaxslardan tashqari)