1-ma’ruza. Fizika fani haqida. Moddiy nuqtaning to’G’ri chiziqli harakati

Qo’shimcha birliklar 

Radian (rad) –qarshisidagi yoyinig uzunligi aylananing radiusiga teng bo’lgan ikkita aylana radiusi 
orasidagi burchak; 

Steradian (sr) –sfera sirtidan, tomoni sfera radiusidek bo’lgan kvadratning yuzasiga teng yuzani 
ajratuvchi, uchi sfera markazida bo’lgan fazoviy burchak. 
Mexanikaviy harakat 
Vaqt o’tishi bilan jismning fazodagi vaziyatining boshqa jismlarga nisbatan o’zgarishi 
jismning 
mexanikaviy harakati
deb ataladi. 
Galiley - Nyutonning mexanikasi 
klassik mexanika
deb ataladi. Klassik mexanika, tezligi 
yorug’likning vakuumdagi tezligidan sezilarli ravishda kichik tezlikka ega bo’lgan makroskopik jismlarning 
harakati qonunlarini o’rganadi. 
Yorug’lik tezligiga yaqin yoki teng tezliklarga ega bo’lgan mikroskopik jismlar harakati qonunlarini 
maxsus nisbiylik nazariyasiga asoslangan 
relyativistik mexanika
o’rganadi. 
Mexanika asosan uch qismga bo’linadi: 
1)
kinematika; 2) dinamika; 3) statika. 
 
Kinematika 
– jismlar harakati qonuniyatlarini, harakatning kelib chiqish sabablarini e’tiborga olmay, 
o’rganadi. 

---

Dinamika
– jismlar harakati qonuniyatlarini, harakatning kelib chiqish sabablarini bilgan holda, 
o’rganadi. 
Statika
– jismlar tizimi, to’plamining muvozanat holati qonunlarini o’rganadi va fizikada dinamika 
qonunlari bilan birgalikda ko’riladi
. 
Kinematika 
Mehanikaning jismlar harakati qonunlarini bu harakatni vujudga keltiruvchi sabablarsiz urganadigan 
bulimiga 
kinematika
deyiladi.
 
Kinematikaning asosiy vazifasi harakatni xarakterlovchi kattaliklarni aniqlash 
va uni formulalar, grafiklar, jadvallar yordamida tavsiflashdir.