Muhammadyoqub ostonaqulov budjet hisobi

BUDJET T A SH KILOTLARIDA
H ISO B-K ITO BLA R HISOBI
1. IS H C H I VA X IZM ATCH1LA R 
B ILA N H IS O B -K IT O B L A R H ISO BI
B udjet tashkilotiga reja aso sid a m ehnat haqi fondi belgilanadi. 
M ehnat haqi fondi rcjadagi v a hisobotdagi fondlarga b o ‘linadi. Vaqtning 
m u ay y an davrida ishchi va xizm atchilarga m ehnat haqi to ‘lash uchun 
b ud jet tashkilotining xarajatlar sm etasida ko‘zda tutilgan pul m ablag‘lari 
sum m asi m ehnat haqining rejadagi fondi hisoblanadi. M uayyan 
d av r uchun shtatdagi va shtatdan tashqaridagi xodim larga haqiqatda 
hisob langan m ehnat haqi sum m asi mehnat haqining hisobotdagi fondi 
hisoblanadi. M ehnat haqi qaysi vaqtga to‘lanayotganligi, miqdori 
va b ajarilg an ishlam ing sifatiga qarab asosiy va q o ‘shim cha mehnat 
h aqiga b o ‘linadi. Ishchi va xizm atchilam ing ishlagan vaqti uchun yoki 
b ajargan ishlarining m iqdori va sifati uchun to ‘lovlar asosiy mehnat 
haqi hisoblanadi. Ishchi va xizm atchilarga qonunda k o ‘zda tutilgan 
ishlam agan vaqti (ta ’til vaqti uchun to‘lov, davlat va jam o at vazifalarini 
b ajarg an davri uchun to ‘lov, o ‘sm irlarga imtiyozli soatlari uchun to ‘lov 
va boshqalar) uchun to 'lo v la r q o ‘shimcha m ehnat haqi hisoblanadi.
Shtatdagi xodim lar soni, m eh n at haqi stavkalari, xodim lam ing ayrim 
kategoriyalari ish staji va m a ’lumoti haqidagi m a’lum otlar bo ‘yicha 
ham da tashkilotlarning tarm oqlarini m o‘ljallangan kengaytirish b o ‘yicha 
v a boshqa k o ‘rsatkichlam i h isobga oigan holda m ehnat haqi fondi 
h iso b lab chiqiladi.
B an k
m uassasalari 
xodim lam ing 
m ehnat 
haqi 
va 
budjet 
tashkilotlarining xarajatlari u chun mablagMami berishni tcgishli moliya 
organi tom onidan berilgan r o ‘y xatga olish kartochkasi taqdim etilgandan 
s o ‘n g am alga oshiradi.
B udjet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro‘yxatdan o ‘tkazish:
a) 
O ‘zbekiston R cspublikasi respublika budjetida turuvehi tash- 
k ilo tlam in g shtat j a d v a l l a r i - 0 ‘zbekiston Rcspublikasi M oliya vazir- 
ligida;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b) 
Q oraqalpog‘iston R espublikasining respublika b u djetid a, viloyat- 
lar budjetlarida va Toshkent shahrining shahar bu djetida turuvchi 
tashkilotlam ing shtat ja d v a lia ri-Q o ra q a lp o g ‘iston R espublikasi M oliya 
vazirligida, viloyatlar va T oshkent shahar m oliya boshqarm alarida;
d) shaharlar va tum anlar b udjetida turuvchi tash kilotlam in g shtat 
jad v allari—shaharlar, shaharlam ing tum anlari va tu m an lar m oliya 
b o ‘lim larida am alga oshiriladi.
B udjet tashkilotlarining sh tatlam i tasdiqlash huquqi berilgan 
rahbarlari tom onidan tasdiqlangan shtatlar jadvallari r o ‘y xatd an o ‘tka- 
zishga qabul qilinadi.
B udjet tashkilotlarining x od im larini lavozim m aoshlari va tarif 
turlari m ehnat haqi to ‘lash bo‘y ich a tasdiqlangan yagona tarifikatsiyalash 
tizim i (xalq ta ’limi tizimida esa b azav iy ta rif setkasi) aso sid a o ‘m atiladi, 
sm eta b o ‘yicha k o ‘zda tutilgan m ehnatga haq to ‘lash fondi doirasida 
ro ‘yxatdan o ‘tkazishga qabul qilinadi.
X odim lam i m oddiy rag‘b atlantirish m axsus fondi ajratilg an m ehnat 
haqi to‘lash fondidan 15 foiz m iqd orida ro ‘yxatdan o ‘tkazish ga qabul 
qilinadi. 0 ‘zbekiston R espublikasi X alq ta’limi vazirligi tasarrufidagi 
um um ta’lim m aktablari va m aktab-intem atlarda esa h ar y ilgi budjetda 
k o ‘zda tutiladigan foizda tashkil qilinadigan xo dim lam i m oddiy 
ra g ‘batlantirish direktor fondiga ajratm a sifatida ro ‘yxatdan o ‘tkaziladi.
Stipendiya fondi budjet tashkilotlarining xarajatlar sm etasiga qilingan 
hisob-kitoblar asosida ro‘yxatdan o ‘lkazishga qabul qilinadi.
B udjet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro ‘yxatd an o ‘tkazish 
ro ‘yxatdan o ‘tkazish kartochkasini berish y o ‘li bilan rasm iylashtiriladi. 
R o ‘yxatdan o ‘tkazish kartochkasi b ank m uassasalarida tegishli depozit 
hisobvaraqlari bo‘lgan budjet tashkilotlariga beriladi. R o ‘yxatdan 
o ‘tkazish kartochkasi yuqori tashkilo tning vakiliga beriladi.
B udjet tashkilotlarining sm etalarida m ehnat haqiga q iling an xarajatlar 
sm etaning eng k o ‘p qism ini tashkil qiladi. Shuning uchun m ehnat haqi 
hisobini to ‘g ‘ri tashkil qilish k a tta davlat aham iyatiga egadir. B archa 
budjet tashkilotlari m ehnat haqi u c h u n berilgan m ablag‘lam i s a r f qilishda 
shtat tartibini saqlashga, m ehnat h aq i stavkalarining k o ‘tarilish ig a y o ‘l 
q o ‘yilm asligini, mehnat haqi fo ndidan tayinlanishi b o ‘yicha foydalanish
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va m eh n at haqini sm etaning b o sh q a moddalari hisobidan to ‘lashga y o ‘l 
q o ‘yilm asligini ta ’m inlashga m ajburdirlar. M ehnat haqi fondining to‘g ‘ri 
s a r f qilinishi, belgilangan stavkalar va shtatlarga rioya etilishi uchun 
jav o b g arlik budjet tashkilotlarining rahbarlari va bosh buxgalterlari 
zim m asig a yuklatilgan.
B ir nechta hisob-kitob-to‘lov vedomostlari yoziladigan budjet 
tashkilotlarida bu vedom ostlam ing jam lanm alari b o ‘yicha mehnat 
h aqiga d o ir m em orial-order b o ‘ladigan «5-m em orial-order. M ehnat haqi 
va stipendiyalar b o ‘yicha hisob-kitob vedom ostlarining y ig ‘m asi» (405- 
shakl) tuziladi.
A yrim hujjatlar b o ‘yicha m a ’lumotlar, xatolarni aniqlash bilan 
b o g ‘liq b o ig a n turli xildagi q o ‘shimcha operatsiyalar va sto rn o
yozuvlari, hujjatlam i toM dirishda kclib chiqqan xatolar va shunga 
o ‘x shash m a ’lum otlam i y o zishga buxgalteriya m a’lum otnom asini (433- 
m ex-shakl) to ‘ldiradi.
B u d jet tashkilotlarining ishchi va xizm atchilariga m ehnat haqi 
b elgilangan m uddatlarda, budjet tashkilotlarining ko ‘pchiligida oyda ikki 
m arotaba, ayrim larida e s a - b i r m arta beriladi. M ehnat haqini hisoblash 
oyda b ir m arta am alga oshiriladi. M ehnat haqini va boshqa toMovlami 
hiso blash b o ‘yicha hisob-kitob vedom osti ishga kelganlam i hisobga olish 
tabellari, ishchi va xizm atchilam i ishga qabul qilish, ishdan b o ‘shatish 
va x izm at yuzasidan bir jo y d a n boshqa joyga o ‘tkazish haqidagi budjet 
tashkiloti b o ‘yicha chiqarilgan buyruqlar asosida tuziladi va oyning 
oxirgi kunida hisobda qayd qilinadi. Tabel belgilangan shakl b o ‘yicha 
yuritiladi. O yning oxirida tabel b o ‘yicha ishlangan kunlam ing um um iy 
soni h am da m e ’yoridan ortiqcha ishlangan soatlar aniqlanadi. Tabel 
oy n in g oxirgi kuni budjet tashkilotining buxgalteriya xizm atiga mehnat 
haqini hisoblash uchun beriladi. Mehnat haqini hisoblash b o ‘yicha 
h isob-kitob vedom osti m eh n at haqiga doir oylik hisob-kitoblar uchun 
x izm at qiladi.
M ehnat haqini to ‘lash vedom ostlari budjet tashkilotining rahbari 
v a b osh buxgalteri tom onidan imzolanadi. Kassadan pul berishga 
rux satn o m a ham budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri 
tom onidan imzolanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

T o 'lash m uddati tugagandan so ‘ng kassir v edo m o stn i kassa hisoboti 
bilan birga buxgalteriyaga topshiradi. V e d o m o std a m ehnat haqini 
olm agan shaxslam ing fam iliyalari qarshisiga «D cponentlashtirilgan» 
tam g a(shtamp)ni bosadi yoki q o ‘lday o zib q o ‘y adi. V edom ostningoxirida 
haqiqatda to ‘langan m ehnat haqi summasi v a deponentlashtiriladigan 
sum m a k o ‘rsatiladi.
Xodimlar mehnat haqining deponcntlashtirilgan summalari haqi- 
dagi m a lumotlami kassir D eponentlashtirilgan m e h n a t haqi va 
stipendiyalarning an a litik hisobi kitobiga (4 41 -sh ak l) yozishi kerak. 
Kassir tomonidan vedomostda qilingan belgilar va Deponentlashtirilgan 
mehnat haqi va stipendiyalarning analitik hisobi kitobida yozuvlar 
tekshirilgandan hamda to'langan va deponentlashtirilgan summalami qayta 
hisoblab chiqilgandan keyin buxgalteriya shu kunning o ‘zida haqiqatda 
to langan mehnat haqi summasiga chiqim orderi yoziladi va kassaga bu 
summani kassa bo‘yicha xarajatga chiqarish uchun, y a ’ni, kassir hisobotiga 
qo shish uchun beriladi. Deponentlashtirilgan sum m alar mehnat haqi 
to lash muddati tugagandan so'ng keyingi kuni bank muassasasiga budjet 
tashkilotining tegishli depozit hisobvarag‘iga topshiriladi.
Budjet tashkilotining buxgalteriya xizm ati h isob-kitob vedomosti 
asosida m em orial-order tuzadi. M em orial-orderga m ehnat haqini 
hisoblashga va boshqa to ‘lovlar b o ‘yicha asos b o ‘lib xizm at qilgan 
barcha hujjatlar ilova qilinadi. M em orial-order aso sid a m ehnat haqini 
hisoblash, undan ushlash va toMash bo ‘yicha o p eratsiy alar yozuvi bosh 
ju m a l kitobiga va boshqa hisob registrlariga qayd qilinadi.
Hom iladorlik va tuqqanidan keyingi d av rlar uchun nafaqalari 
bo yicha nafaqa, bir m artalik nafaqalar (vafot etg an d a beriladigan, bola 
tug ilganda beriladigan va boshqalar) va o ‘tgan o y uchun ishlaydigan 
pensionerlarga pensiyalar h o m ila d o rlik va tu q q a n id a n keyingi 
d a v r la r u chun n a f a q a la r , b ir m a rta lik n a f a q a l a r va ishlay digan
p e n sio n e rla rg a
p e n siy a la r 
t o ‘lash 
v ed o m o sti 
b o 'y ich a budjet 
tashkilotining buyurtm asiga muvofiq ijtim oiy t a ’m in o t b o ‘limidan kelib 
tushgandan so‘ng to ‘lanadi.
Hom iladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar u c h u n nafaqalar, bir 
m artalik nafaqalar va ishlaydigan pensionerlarga p ensiyalar toMash
227
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

v c d o m o s t i b u d j e t t a s h k i l o t i n i n g r a h b a r i v a b o s h b u x g a lt e r i h a m d a
m a z k u r b u d j e t t a s h k i l o t i n i n g k a s a b a u y u s h m a s i ta s h k il o t i r a i s i t o m o n i d a n
i m z o la n a d i v a k a s a b a u y u s h m a s i q o ‘m i t a s i n i n g m u h r i t u s h ir i la d i . 
K a s a b a u y u s h m a s i n i n g r a i s i t o m o n id a n i m z o l a n m a g a n h o m i l a d o r l i k v a
tu q q a n i d a n k c y i n g i d a v r l a r u c h u n n a f a q a l a r i b o ‘y i c h a n a f a q a , b i r m a r t a l ik
n a f a q a l a r v a i s h l a y d i g a n p e n s i o n e r l a r g a p e n s i y a l a r t o ‘la s h v e d o m o s t l a r i
q o n u n i y k u c h g a e g a e m a s , d e b h i s o b l a n a d i v a b u v e d o m o s t l a r b o ‘y i c h a
to M a n g a n s u m m a l a r ij t i m o i y s u g ‘u r t a g a q i l i n g a n a jr a t m a l a r h is o b i g a
q a b u l q i l i n m a y d i .
I s h c h i v a x i z m a t c h i l a r h a m d a s t i p e n d i y a o lu v c h i l a r b il a n h is o b -
k i t o b l a r h i s o b i u c h u n q u y id a g i s u b s c h y o t l a r q o M la n ila d i:
171 
- « V a q t i n c h a m e h n a t g a q o b i l i y a t s i z l i k b o ‘y ic h a n a f a q a g a d o ir
h i s o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
173 - « B u d jet toMovlariga d oir hisob-kitoblar» subschyoti;
175 
- « Y a g o n a ijtim o iy toM ov b o ‘y ic h a h is o b - k ito b la r » s u b s c h y o ti;
1 7 7
- « D e p o n e n t l a r b il a n h i s o b - k it o b l a r » s u b s c h y o ti;
1 8 0
- « I s h c h i v a x i z m a tc h i l a r b il a n h i s o b - k it o b l a r » s u b s c h y o t i ;
181 
- « S t i p e n d i y a o lu v c h i la r b i l a n h i s o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
1 8 2
- « K r e d i t g a s o tilg a n m o l l a r u c h u n is h c h i v a x i z m a t c h i l a r b il a n
h i s o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
185 
- « K a s a b a u y u s h m a s i g a a ’z o l i k t o ‘lo v i s u m m a l a r in i n a q d
p u l s i z o ‘t k a z i s h l a r b o ‘y i c h a k a s a b a u y u s h m a a ’z o la r i b il a n
h i s o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
1 8 7
- « I j r o h u jj a t l a r i v a b o s h q a u s h l a n m a l a r b o ‘y i c h a h i s o b -
k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
1 8 8
- « I j t i m o i y to M o v la r b o ‘y i c h a h is o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
190 
- « X o d i m l a r b ila n
s h a x s iy j a m g ‘a rib
b o rila d ig a n
p e n s iy a
h is o b v a ra g M g a to M o v lar b o ‘y ic h a h is o b -k ito b la r » s u b s c h y o ti;
1 9 8 /1 - « S u g ‘u r t a to M o v la ri ( 2 ,5 % ) b o ‘y i c h a p e n s i y a f o n d i b il a n
h i s o b - k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
1 9 8 /3 - « I j t i m o i y to M o v la r b o ‘y i c h a p e n s i y a f o n d i b il a n h is o b -
k i t o b l a r » s u b s c h y o ti;
2 0 0
- « T a s h k i l o t n i s a q l a s h g a v a b o s h q a t a d b i r l a r g a b u d j e t b o ‘y i c h a
x a r a j a t l a r » s u b s c h y o ti