Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

, ,0 ‘zbek“ atamasi haqida. 
,,0 ‘zbek“ atamasi haqida hozircha 
, , 0 ‘zbekiston tarixi“ fanida yakdil xulosa yo‘q. Ayrim mualliflar 
D ashti Q ipchoqda ko ‘chib yurgan tu rk -m o ‘g ‘il qabilalarining 
bir qismi o ‘zlarini erkin tutganliklari sababli ,,o‘zbek“ , ya’ni 
,,o ‘z - o ‘ziga bek, x o ‘ja y in “ deb atag an desalar, b o sh q alar 
,,o‘zbek“ etnonim ini Oltin 0 ‘rda xoni 0 ‘zbekxon (XIV asr) 
nom i bilan bog‘laydilar. Boshqa yana bir guruh olimlar esa Oq 
0 ‘rda (Dashti Qipchoqning sharqiy qismi)da yashagan turk- 
m o ‘g ‘il qabilalariga ,,o‘zbeklar“ degan nom berilgan, degan 
fikmi bildiradilar. ,, 0 ‘zbek“ atamasi o ‘g‘iz qabilalari tarkibidagi 
,,o‘z “ urug‘i nom idan olingan, degan fikrlar ham mavjud.
H ozircha anig‘i shuki, Shayboniyxon boshchiligida Dashti 
Qipchoqdagi o ‘zlariga ,,o‘zbek“ degan nom ni qabul qilgan qabi- 
lalar ikki daryo oralig‘idagi yerlarga ko‘chib kelgach, Movaro- 
unnahm ing qadimiy xalqi ham ,,o‘zbek“ atamasini qabul qildi. 
, , 0 ‘zbek“ atamasi aholining um umiy nomiga aylandi, xolos.
Tem uriylar saltanati o ‘m id a dastlab, XVI asr boshlarida 
Buxoro va Xiva xonliklarining, XVIII asr boshlarida esa Q o‘qon 
xonligining vujudga kelishi natijasida yagona tarixiy zaminda 
yashagan xalqlar uch davlat tasarrufiga tushib qoldilar. Biroq bu 
holat o ‘zbek xalqi birligiga jiddiy putur yetkaza olmagan. Bu 
davlatlar tarkibidagi aholi o ‘zaro doimiy etnik, iqtisodiy va 
m a’naviy-madaniy aloqada b o ‘lgan.

---

1. Qanday omillar XVI asrda etnik o‘zgarishlarga sabab bo‘ldi?
2
.
0 ‘zbek xalqining shakllanishida ishtirok etgan etnik guruhlar- 
ning ro‘yxatini tuzing.
3. ,,0 ‘zbek“ atamasining ma’no jihatidan kelib chiqishi haqida 
nimalarni bilasiz?
I • 0 ‘zbek xalqining ajdodlari azaldan o ‘troq xalq b o ‘lgan.
• 0 ‘zbek davlatchiligi tarixi Misr, Hindiston, Yunoniston va 
Eron kabi eng qadimiy davlatlar tarixi bilan bir qatorda 
turadi.