Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Buxoro xonligi 
deb ataladigan 
b o ‘ldi.
Ubaydullaxonning tariximizdagi xizmatlari katta. A w alo, u 
Ismoil Safaviy va qizilboshlilar (U lar 12 shia imomi sharafiga 12 
qizil yo ‘llik m atodan salla o ‘rab yurishgan)ning hujum larini 
bartaraf etib, M ovarounnahm i ularning harbiy-siyosiy tazyiq- 
laridan saqlab qoldi. Ubaydullaxon hukmronligi davrida Buxoro- 
ning markaz sifatidagi nufuzi har tom onlam a o ‘sdi.
U baydullaxon o ‘z davlatining chegarasini Shayboniyxon 
davridagi sarhadlarda qayta tiklashga harakat qildi. U Hirotni 
ishg‘ol etgan qizilboshlilarni bir necha m arta m ag‘lubiyatga 
uchratgan edi. Ayni paytda, u mamlakat ichkarisidagi o ‘zaro 
kurash va tarqoqlikka barham berdi.
Ubaydullaxon vafot etgach, ichki ziddiyatlar yana kuchaydi. 
H okim iyat uchu n qattiq kurashlar boshlandi. Shayboniyxon 
avlodlarining har birida 10—12 nafardan o ‘g‘il b o ‘lib, ularning 
har biri toj-taxtga da’vogar edilar. Ularning har biri o ‘z ota- 
m erosi 
b o ‘lgan h u d u d la rd a o ‘z q o ‘shiniga b o sh b o ‘lib,

---

mustaqillikka intilar, o ‘zini oliy hukm dor deb his etar hamda 
imkoni b o ‘lsa, xonlik taxtini egallash ishtiyoqida edilar.
Ubaydullaxondan so‘ng shayboniylar sulolasi vakillari o ‘rtasida 
o ‘zaro nizolar avjiga chiqdi. Buning oqibatida Abdullaxon I ning 
qisqa hukmronligi (1540—1541) dan so‘ng mamlakatda qo‘sh- 
hokimiyatchilik vujudga keldi. Ya’ni bir davlatda ikki hukm dor 
paydo b o ‘ldi.
Biri — U baydullaxonning o ‘g ‘li A bdulazizxon Buxoroda, 
ikkinchisi — K o ‘chkunchixonning o ‘g ‘li Abdulatifxon Samar- 
qandda hukmdorlik qila boshladilar. Mamlakat bir necha mustaqil 
hokimliklarga b o ‘linib ketdi. Biroq qachondir, kimdir bu holatga 
chek qo‘yishi kerak edi.
Buxoro Abdullaxon 
II 
M am lakatdagi parokandalikka chek