Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

rm -r - kataloglarni o'chirish. 
cd /root/ - ko'rsatilgan katalogga o'tish. 
touch - yangi fayl yaratish. 
rm - faylni o'chirish. 
cp - kopiya qilish. 
cat - joriy faylni ko'rish. 
chmod ugo+rwx abs - abs katalog uchun 777 huquqini beradi yani 
yozish, o'zgartirish va o'chirish huquqini beradi.(-UGO - user group other,-
RWX - Read,Write , Execute) 
Linux operasion tizimi kataloglari tasnifi: 
/Dev - qurilmalar katalogi 
/etc - sozlanmalar katalogi 
/lib - tizim ma'lumotlari 
/home - foydalanuvchilar ososiy katalogi 
/usr - dasturlarni joylash katalogi 
/var - dasturlar haqida ma'lumot saqlanadigan katalog 
/temp -vaqtinchalik ma'lumot yoki yuklovchi fayl saqlanadigan katalog 
/var/temp - vaqtinchalik dasturlarni yuklovchi fayl saqlanadigan katalog 
/proc - OT ning fayl interfeysi joylashgan katalog 

---

IV. AMALIY MASHG'ULOT MATERIALLARI 
99 
/opt - huddi ''Program files'' 
/mnt - tarmoqning mount qilinadigan fayl sistemasi joylashgan katalogi 
/boot - yuklovchi va Yadro joylashgan katalog 
/sys - qurilma interfeysi katalogi 
/srv - web sayt va FTP yuklanadigan katalog 
Linuxmuxitida redaktorlar bilan ishlash: 

Linux operasion tizimida barcha fayllar matn muharirlari yordamida 
yaratiladi. Bunda ularning imkoniyatlariga qarab turli redaktorlardan foydalaninsh 
mumkin. Hozirgu kunda Linuxoperasion tizimida vi, vim, emacs, nano kabi 
redaktorlardan 
ko'p 
foydalanib 
kelinmoqda,ulardan 
quyidagilarni 
tasnifi 
keltirilgan.:

vi (Visual Interface) —Bill Joy tomonidan 1976 yilda yaratilgan. Shu kungacha 
ushbu redaktorning ko'plab klonlari yaratilgan. Shu kungacha ushbu redaktorning 
ko‘plab klonlari yaratilgan bo‘lib, bular vi Linux — vim (Vi IMproved), Elvis va 
nvi;
Emacs (Editor MACroS) — ushbu redaktor Richard Stallman(GNU loyihasi 
asoschisi) tomonidan yaratilgan bo'lib, quyidagi klonlari mavjud: GNU Emacs va 
XEmacs.
Linux matn muharirlariga pico (PIne COmposer), jed i mcedit (Midnight 
Commander EDITor). Ular ham ko‘plab imkoniyatalarga ega hisoblanadi. Linux
bundan tashqari ko‘plab grafik matn muharirlariga quyidagilar kiradi: kate, gedit, 
nedit, bluefish, jedit. Redaktor vim va GNU Emacs lar o‘zlarining grafik 
ko‘rinishlarga ham ega.
• 
Nano- matn redaktorida yangi fayl yaratish uchun CTRL+T tugmalari 
bosilib terminal ishga tushiriladi. Terminal oynasida quyidagi holatda fayllar 
yaratiladi. -- nano fayl_nomi. Nano redaktorining buyuruqlari: 
• 
CTRL+N — Keyinga qatorga o'tish;
• 
CTRL+P — Oldingi qatorga o'tish;
• 
CTRL+V — Keyingi oynaga o'tish;
• 
CTRL+Y — Oldingi oynaga o'tish.