Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Relativ manzil nomlar 
Relativ manzilda ishchi katalogdan to faylgacha kuzatilib boriladi. Manzil 
nomi ishchi katalogga nisbatan bo‘ladi. Ildiz katalogdan (/) yoki (~) tilda bilan 
boshlanmagan barcha manzillar relativ manzillar hisoblanadi. Absolyut manzil 
kabi relativ manzil nom ham ko‘plab kataloglar bo‘ylab boradigan yo‘lni kuzatish 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
55 
mumkin. Faylga olib boradigan eng oddiy qarindosh manzil ishchi katalogda faylni 
identifikatsiya qiluvchi oddiy fayl nomi hisoblanadi. Relativ manzildan 
foydalanayotganda ishchi katalog qaysiligini bilish lozim. 
Siz relativ fayl nomidan murojat qilayotgan fayl joylashuvi ishchi 
katalogga bog‘liqdir. Har doim, nisbiy manzilni faylga nisbatan qo‘llashingizdan 
oldin, qaysi katalog ishchi katalogligini bilishingiz lozim. Katalog tekshiruvida 
PWD
dan foydalaning. Agarda siz 
mkdir
ni foydalanayotganda siz o‘ylagan joyda 
turmagan bo‘lsangiz yangi katalog kutilmagan joylarda paydo bo‘lib qolishi 
mumkin.
Absolyut manzildan foydalanayotganda qaysi katalog ishchi katalog 
hisoblanishi muhimmas. 
 
Ishchi katalog qiymati 
Ishchi katalogdagi xoxlagan faylga murojatni amalga oshirish uchun siz 
faqatgina oddiy fayl nomi kerak. Boshqa katalogdagi faylga murojat qilish uchun 
faylga olib boradigan manzildan foydalanishingi kerak bo‘ladi. Manzil nomini 
terish foydasiz va xato qilishga katta ehtimoli bo‘ladi. Bu imkoniyat, GUI ostida 
fayl nomi yoki belgini tanlash orqali xatoliklar kamligini ta‘minlaydi. Siz uzun 
manzil nomlarga ehtiyojni kamaytirish maqsadida aniq bir topshiriq uchun ma‘lum 
bir ishchi katalogni tanlashingiz mumkin. 
3.4-rasm. Relativ manzil nomlar. 
Sizning ishchi katalogni tanlovingiz, sizga boshqa amalga oshira olmagan 
amallarni qilishga imkoniyat bermaydi-u shunchaki bir qancha operatsiyalarni 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
56 
oddiylashtiradi xolos. 
Ishchi katalogni ajdodlari bo‘l ganfayllar oddiy fayl nomlar ibilan xavola 
bo‘ladi. Ishchi katalog ning nevaralariga xavola qilishda qisqa nisbiy manzillarda 
nfoydalanish mumkin: slesh bilan ajratilgan ikki fayl nomlari. Katta strukturali 
kataloglardagi fayllarni manipulyatsiya qilishda manzil nomlari o‘rnida 
qisqamanzillar ishlatilishi vaqtni hamda asabni tejaydi. Aniq bir maqsad uchun 
tez-tez foydalaniladigan fayllardan iborat ishchi katalogni tanlasangiz, ulkan 
manzil nomlardan qochish uchun kichkinaroq nomlardan foydalangan afzaldir.