A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V


O IV genom larining tuzilishi



Download 8,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/163
Sana19.02.2022
Hajmi8,65 Mb.
#459518
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   163
Bog'liq
OIV. OITS (A.Pakirdinov, U.Valixonov)

O IV genom larining tuzilishi
OIV-1 va OIV-2 larning har birida I 1 tadan genom mavjud 
b o'lib, ular quyidagilardir:
1. Gen env (envelope) - gp 160 oqsilining translatsiyasini kod- 
laydi. keyincha bu oqsildan qobiqning ikkita oqsillari - gp 120 va 
gp41 ajralib chiqadi
2. Gen gag (group specific antigens)-m olekula og'irligi 55 kD 
bo'lg an oqsilning translatsiyasini kodlaydi. keyincha bu oqsildan 
p24. p7. p 17 r6lar ajralib chiqadi.
3. Gen rol (polymerase) - bu gen kodlagan oqsilning proteolitik 
parchalanishi oqibatida p66 5 I. plO. p3 1 /32, p 15lar hosil bo'ladi.
4. Gen tat (transactivator o f transcription) - m olekula o g 'irli­
gi 14 kD bo'lg an regulatsiyalovchi oqsilni kodlaydi. U shbu gen
14
www.ziyouz.com kutubxonasi


b o i m a s a virus genomi transkripsiyasi yarim iga yetib to 'x ta b qola- 
di. y a 'n i R N K ning faqat 60 ta nukleotiddan (tne'y orda 9000 tadan 
ortiq nukleotiddan) iborat b o i g a n qism igina transkripsiya qilinadi 
(ishlab chiqariladi). B undan tashqari. tat geni xo 'j ay in (ni bemor) 
organizmidagi qon tomirlari endoteliy hujayralari dan duksim on 
hujayralar (y a'n i Kaposhi Sarkomasi hujayralari) o'sib. rivojlani- 
shini kuchaytiradi.
5. Gen v if (viral infectivity factor) - ushbu genning m ah- 
suli m olekula og'irligi 23 kD ga teng b o i g a n oqsildir. u 192 ta 
am inokislotadan tuzilgan. M utagenez qilib o 'tk az ilg a n tajribalar 
shuni ko'rsatdiki, ushbu genning oqsili OIV replikatsiyasi uchun 
ju da ham zarur emas. Bu gen b o i m a g a n d a viruslar hosil b o i i s h
miqdori biroz pasayadi. xolos. am m o butunlay to 'x ta b qolmaydi 
va viruslarning bir hujayradan boshqa hujayralarga yuqishi davom 
etaveradi.
6. Gen n e f (negative early factor) - m olekula og'irligi 2 4 -2 5 kD 
yoki 27 kD b o i g a n oqsilni kodlaydi. Bu oqsilga qarshi organizm- 
da ishlab chiqarilgan antitanachalar boshqa barcha antitanachalar- 
dan (adabiyotlarda 12 oy oldin aniqlanganligi haqida m a i u m o t l a r
bor) oldin aniqlanadi. Bundan tashqari. bu gen o rganizm ga tushgan 
virus miqdori ju d a oz b o i g a n d a ham har xil hujayra nishonlam i 
zaralashini determinatsiva qiladi (ya'ni kuchaytiradi. tezlashtiradi) 
(low multiplicities o f infection).
7. Gen vpu (virus protein U) - bu gen OIV-1 da m avjud, OIV- 
2 da esa b o i m a y d i. Bu genning mahsuloti 81 ta aminokislotadan 
tuzilgan va 16 kD og'irlik ka ega b o i g a n oqsildir. M utant vpu geni 
bilan o'tkazilgan tajribalar shuni ko'rsatdiki, bu gen b o i m a s a yan­
gi virionlar hosil bo'lishi 5 - 1 0 barobar kamayadi xolos. amm o 
to'x ta b qolmaydi. Shuningdek, viruslarning sitopatogenligi ham 
kamaym aydi. Nishon hujayralarda virus q o b i g in i n g oqsili. guruh 
antigen lari va polim eraza fermentlari 5 barobar k o 'p y i g i l i b qoli- 
shi kuzatildi. Dem ak. bu gen m orfogenezda va hujayralardan viri- 
onlarning ajralib chiqishida funksional rol o'y naydi.
15
www.ziyouz.com kutubxonasi


8. G en vpx (virus protein X) - bu gen OIV-2 virusida bor. am m o 
OIV-1 da v o'q . Bu gen kodlaydigan oqsilning m olekula og'irligi
14 kD ga teng va 112 ta am inokislotadan tashkil topgan. Bu oqsil 
virusning o g'irligining 10 % ni tashkil qiladi. Bu genning funksi- 
yasi hozircha n o m a'lum .
9. Gen rev (regulator o f virus) - m olekular og'irligi 19-20 kD 
b o'lgan oqsildan iborat, u vadroning ichida. aniq ro g ’i yadrochada 
joylashgan. M utant rev geni bilan o ’tkazilgan tajribalarda aniqlan- 
diki. bu gen b o 'lm asa O IV replikatsiyasi butunlay to'xtaydi. De- 
mak. bu g enning biologik funksiyasi virusning informatsion RN K - 
sini yadrodan (bu jo v d a u sintez qilingan) sitoplazm aga (bu yerda 
undan nusxa olinib. oqsillar ishlab chiqariladi) vetkazib berishdan 
iborat.
10. Gen vpt (virus protein T) - bu genning xarakteristikasi va 
m ahsuloti hozirgi kungacha adabivotlarda yoritilmagan.

1. G en vpr (virus protein R) - bu genning mahsuloti 96 ta a m i­
nokislotadan tuzilgan. m olekula og'irligi 15 kD bo'lgan oqsildir. 
Bu genning funksiyasi yangidan paydo b o 'lg a n virionlar bilan y a n ­
gi zararlangan nishon hujayralarda. hali tat geni o 'z ishini boshla- 
m asdan turib, transkripsiyani transaktivatsiya qilishdir A g ar bu gen 
b o 'lm a s a minimal m iqdorda ishlab chiqarilgan R N K ning miqdori 
tat genini yetarlicha m iqdorda ishlab chiqarishga kamlik qiladi va 
OIV repl ikatsiy a qilmaydi.
Yuqorida keltirilgan genlar tarkibidan k o ’rinib turibdiki, OIV-1 
va OIV-2 genomlari tuzilishi orasida 1 ta farq mavjud. Ikkala vi­
rus turlari uchun 10 tadan gen um um iy hisoblanadi. am m o OIV-1 
da vpu geni m avjud bo'lib, OIV-2 da esa vpx geni bor. ikkala vi- 
ruslarning genetik tuzi 1 ishidagi farq shundan iborat. OIV-1 va OIV- 
2 larning biologik xususiyatlari bir xil- ikkalasi ham C D 4 retsep- 
torlari bilan spetsifik birlashishadi. A m m o ular orasida farq ham 
bor: OIV-1 ning C D 4 hujayra bilan bog'lanishi OIV-2 ga nisbatan 
bir necha barobar yuqori. OIV-2 bilan zararlangan bem orlarda k a ­
sallik biroz sekinroq, vanada surunkaliroq kechadi, am m o uning
16
www.ziyouz.com kutubxonasi


ham natijasi bemorning o i i m i bilan yakun topadi. Bundan tash­
qari, yuqorida aytib o 'tilganidek OIV-2 k o 'p roq Afrika qit'asida 
uchraydi. OIV-1 bilan zararlanganlarda OITS davriga o ’tish OIV-2 
bilan zararlanganlarga nisbatan tezroq yuzaga chiqadi. Bir vaqt- 
ning o ’zida ham OIV-1 bilan. ham OIV-2 bilan zararlanish hoi lari 
ham kuzatilishi mumkin.
Barcha retroviruslar kabi OIV ham o ‘ta o 'zgaruvchanligi bi­
lan ajralib turadi. Yangi hosil b o 'lg an viruslarning birortasi o 'z id a n
avvalgi virusning genetik tuzilishini 100 % takrorlamaydi, albatta. 
o ‘zgarishi bo'ladi. bu o'zg arish gripp virusidagiga nisbatan 5 baro­
bar yuqoridir. Shuning uchun kasallikning dastlabki paytlaridagi 
viruslarga nisbatan ishlab chiqarilgan antitanachalar keyin paydo 
b o 'lgan viruslarni «tanimasligi» mumkin.

Download 8,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish