Conference Paper

Литература: 
1. Семиохин И.А., Страхов Б.В., Осипов А.И. Кинетика химических реакций. // 
М.: Московский государственный университет, 1986. - 232 с. 
2. Оспанов Х.К. Физико-химические основы избирательного растворения 
минералов. // М.: Недра, 1993. - 175 с. 
SALITSIL KISLOTA ASOSIDA YANGI METAL KOMPLEKSLARNING SINTEZI 
VA ULARNING TUZILISHINI OʻRGANISH. 
1
Ruzmetov A.X., 
2
Normamatov A.S., 
1
Ibragimov A.B.,
 3
Mengnorov I.J. 
1
O`zRFA Umumiy va noorganik kimyo instituti, 
2
O`zbekiston Milliy universiteti, Kimyo fakulteti, 
3
Toshkent davlat texnika universiteti 
Hozirgi davrga kelib, salitsil kislotasi analoglari asosida yangi metal komplekslarini 
sintez qilish va ularning tuzilishini oʻrganish ustida keng ko’lamda ilmiy tadqiqot ishlari olib 
borilmoqda. Tadqiqotning asosiy obekti boʻlgan salitsil kislotasini yakka oʻzi oʻsimliklarni 

---

Техник ва технологик фанлар со
ҳ
аларининг инновацион масалалари. ТДТУ ТФ 2020 
160 
oʻsishini tezlashtirish va hosildorligini oshirish hususiyatiga ega boʻlgan tabiy birikmalardan 
biri hisoblanadi. Aynan ushbu moddaning oʻsimliklarga nojoʻya taʼsiring kamligi va aksincha 
ularni rivojlanishini qoʻllab-quvvatlovchi hususiyatining ustunligi butun dunyo va 
respublikamizda ushbu birikma ustida keng izlanishlar olib borilishi va yaxshi natijalarga 
erishilishiga sabab boʻlmoqda. Bugungacha qilingan ishlarni oʻrganib, biz laboratoriya 
jamoamiz bilan birgalikda salitsil kislotasining taʼsirini kuchaytirish hamda bio-
hususiyatlarini kengaytirish maqsadida uni tirik organizmlar uchun muhim hisoblangan 
mikroelement sifatida qaraladigan metallar bilan kompleks birikmalarini olish ustida 
tadqiqotlar olib bormoqdamiz.
Bugungi kungacha, jamoamiz tomonidan 2-gidroksibenzoy kislotasining(OGBK) Mn 
va Zn metallari bilan yangi koordinatsion birikmalarini sintez qilish va ularning tuzilishini 
aniqlashga erishildi. Organik ligand sifatida olingan salitsil kislotasi marganesning suvda 
eruvchan atsetat tuzi bilan monoetanolamin muhitida yangi kompleks birikma hosil qildi. 
Tajriba uchun reagentlar Mn(CH
3
COO)
2, 
salitsil kislotasi, monoetanolaminlar mos ravishda 
1:2:1 nisbatida olindi. Tajriba xona haroratida amalga oshirildi. Hosil boʻlgan choʻkmadan tuz 
kristalli ajratib olinib, rentgen tahlili yordamida uning tuzilishi polimer ekanligi aniqlandi
(1-rasm).