Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

5-Mavzu. Vaqtli qatorlar modeli prognozlashning instrumentidi 
1.
Vaqtli qatorlar va ularning tahlili. 
2.
Ijtimoiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarini vaqt qatorlari modellari asosida prognozlash. 
3.
Trend turlarini tanlash muammolari va ularni echish usullari
.
4.
Prognozlashni ekstropolyasiya usuli. 
 
(
“Tafakkur xaritasi” texnologiyasi o’tilgan darslarni takrorlashda yaxshi 
natija beradi.). 
Vazifa: 
Quyida “Tafakkur xaritasi” keltirilgan
 
Xaritada ekonometrik modellarning nomlari sanab o’tilgan.
Sizning vazifangiz rasmni to’ldirib, tafakkur xaritasidagi har bir 
modellashtirish turining bosqichlarini yozib chiqishdan iborat.
Avtoregressi
ya 
SARIMA
Siljuvchi o’rta 
qiymat usuli 
Eksponensial 
silliqlash
Trend
Ekonometrik 
modellar 
 
Avtoregressiya 
SARIMA 
Siljuvchi o’rta 
qiymat usuli 
Eksponensial 
silliqlash
 
Trend 
Ekonometrik 
modellar 

---

103 
Oddiy regressiya. Funktsional va statistik modellar. Ishonch va bashorat 
oraliqlari 
Usul: Venn diagrammalari
:
1-vazifa:
funktsional (A) va statistik (B) modellarning ta’rifini yozing, 
misollar keltiring. Ularning o’xshash va farqli tomonlarini ko’rsating.
2-vazifa:
ishonch (A) va bashorat (B) oraliqlarini hisoblash formulalarida 
qatnashuvchi miqdorlarni sanab o’ting; ularning o’xshash va farqli tomonlarini 
ko’rsating. 
«Aqliy hujum» metodining asosiy qoidalari: 
1.
Olg‘a surilgan fikr va g‘oyalar tanqid ostiga olinmaydi va baholanmaydi; 
2.
Taklif qilinayotgan fikr va g‘oyalar qanchalik fantastik va antiqa bo‘lsa 
ham, uni baholashdan o‘zingizni tiying! 
3.
Tanqid qilmang – hamma bildirilgan fikrlar bir xilda bebahodir. 
4.
Fikr bildirilayotganda bo‘lmang! 
5.
Maqsad – fikr va g‘oyalar sonini ko‘paytirish. 
6.
Qanchalik ko‘p fikr va g‘oyalar bildirilsa, shunchalik yaxshi. YAngi va 
bebaho fikr va g‘oyaning vujudga kelish ehtimoli paydo bo‘ladi. 
7.
Agar fikrlar qaytarilsa asabiylashmang va hayron bo‘lmang. 
8.
Bu muammo faqatgina ma’lum usullar yordamidagina hal bo‘lishi mumkin, 
deb o‘ylamang.
9.
Fikrlar «hujumi»ni o‘tkazish vaqti aniqlanadi va unga qat’iyan rioya 
qilinishi shart.