Genetika va evolyutsion

6.
 
Boshqa sayyoralarda ham hayot bormi?
 
Bu muammoni hal etish uchun boshqa sayyoralardagi sharoit bilan yer 
sharoitini taqqoslash zarur. Shuni aytish kerakki, kosmik biologiya rivojlanmagan 
davrda olimlardan G. A. Tixov va I. S. Shklovskiylar boshqa sayyoralarda hayot 
bor, degan fikrni quvvatladilar. Agar Tixov Marsda o`simliklar bor, shunga ko`ra, 
uning ko`rinishi fasllarga qarab o`zgarib turadi, deb e’tirof etsa, Shklovskiy 
koinotdagi ayrim sayyoralarda «aqlli mavjudotlar» bo`lishi ehtimoldan holi emas, 
degan g`oyani himoya qildi. Koinotga uchirilgan kosmik kemalar va stansiyalarda 
olib borilayotgan tadqiqotlar endilikda Quyosh sistemasidagi boshqa sayyoralarda 
hayot bormi-yo`qmi degan muammoni hal etish imkonini beradi. 
Boshqa sayyoralarning sharoitini o`rganish shundan dalolat beradiki, Quyosh 
sistemasidagi Merkuriy sayyorasida hayot bo`lishi uchun hech qanday sharoit yo`q. 
Chunki uning doimiy Quyoshga qaragan tomonida temperatura 370° bo`lib, unda 
hatto qo`rg`oshin ham erib ketadi. Merkuriyning Quyoshga teskari tomonida, 
aksincha, temperatura 260° atrofida. Venera tomonga qarab uchirilgan kosmik 
raketalardan olingan ma’lumotlarga ko`ra, uning sathidagi harorat juda yuqori, 
300° atrofida. 1978 yili uchirilgan «Venera-11», «Venera-12» kosmik apparatlari 
yordamida Venera atmosferasining yuqori qismida suv bug`lari borligi aniqlandi. 
Biroq atmosferadagi karbonat angidrid gazi yerdagiga nisbatan ming marta ortiq. Bu 
esa Veneradagi sharoit ham hayot mavjudligini inkor etadi. Quyosh sistemasidagi 
uzoq sayyoralarda atmosfera asosan vodorod, metan va ammiakdan iborat. 
Temperatura esa juda past. Chunonchi, Quyoshga yaqin bo`lgan sayyora— 
Yupiterda—130°, Plutonda—210°gacha etadi. Bunday sharoitda vodorod va 
geliydan tashqari, barcha gazlar suyuq yoki qattiq — muz holida bo`ladi. Quyosh 
sistemasidagi sayyoralardan faqat Marsda hayot uchun sharoit mavjud, degan fikr 
ba’zi olimlar tomonidan e’tiborga olinib kelinar edi. Chunki Mars planetasi inert 
gazlardan, suv bug`lari va kisloroddan iborat. Amerikaliklar tomonidan uchirilgan 
«Gulliver» apparati Marsda hayot borligini tasdiqlamadi. 
Bu har ikkala faraz ham umuman hayot qanday paydo bo`lgan, degan 
muammoni hal eta olmagan.