Genetika va evolyutsion

Adaptiv radiatsiya qoidasi.
Organik olamning evolyutsion rivojlanishida har 
bir yirik o`simlik va hayvon guruhi o`zining keyingi rivojini turli sharoitga 
moslanish orqali davom ettiradi yoki ajdod guruhda belgilarning tarqalish 
hodisasi ro`y beradi. 
Sudralib yuruvchilardan tarixiy jarayonda rivojlangan qushlar havoda (aviobiont), 
daraxtda (dendrobiont), suvda (gidrobiont), suvda ham quruqda (amfibiont) yashashga 
moslashishi tufayli xilma-xil bo`lgan. Bunday hodisani boshqa hayvon, o`simlik
guruhlarining tarixiy rivojlanishida ham ko`rish mumkin. 
Evolyutsiya bosh yo`nalishining almashib turish qoidasi.
Evolyutsiya 
jarayoni uzluksiz davom etuvchi moslanishlardan tashkil topgan. Ba’zi bir moslanishlar 
xususiy xarakterga ega bo`lib, ma’lum konkret sharoitda, boshqa moslanishlar umumiy 
xarakterda bo`lib, xilma-xil sharoitda foydali bo`ladi. Shuning natijasida bunday 
o`simliklar, hayvonlar va organik olamning boshqa vakillarining tarixiy rivojlanishida 
orogenez bilan allogenez almashinib turgan. 
Biologik sistemalar integratsiyasining ortish qoidasi.
Evolyutsiya jarayonida 
biologik sistemalar doim bir-biriga aralashib (integratsiyalashib) boradi. Hozirgi 
vaqtda bu integratsiyalanishning asosiy belgilari ma’lum. Masalan populyatsiya 
darajasida har
 
xil genotipga ega bo`lgan organizmlarning munosabati geterozigota 
formalarni, qo`shni populyatsiyalarning o`zaro munosabati tur tarkibini, har bir 
o`simlik va hayvon turlarining o`zaro munosabati biosenoz tarkibini hosil qiladi. 
53-rasm.
Simbiogenez asosida eukariot organizmlar 
evolyutsiyasi asosiy bosqichlarining gipotipik 
sxemasi: 
 1- mikoplazma tipida gipotipik prokariot 
amyobasimon organizm; 2- aerob bakteriyalar;
3-mitoxondriyali 
gipotipik 
prokariot-
amyobasimon 
organizm; 
4- 
spiroxetasimon 
bakteriyalar; 5- mitoxondriyali hujayra membranali 
xivchinli 
gipotipik 
prokariot- 
amyobasimon 
organizm; 6-ko`k-yashil suvo`tlari: 7- sodda 
eukariot organizm; 8 -tuban o`simliklar: 8a-ko`k-
yashil suvo`tlarning bir hujayrali hayvonlar 
tanasiga kirishi; 9- zamburug`lar: 10 - yuksak 
o`simliklar; 11- ko`p hujayrali hayvonlar.