С а д р и д д и н а й н и й э с к и м а к т а б

қоқаётган чоғда яна хизматона масаласини орага солар ва муқар-
рар бўлган сув-нонни олдимга қўйиб чиқиб кетар эди.
Саккизннчи кун эшик очилганда икки бандибон кириб, желни
бўйнимдан, кундани оёғимдан олиб, қўлларимни қайириб, ор-
қамга богладилар.
— Муборак бўлсин! Хизматонани ёглиқ қиларсан-а, энди,—
деди.
— Қўлимни боглаганлигинг муборак бўлсинми?— деднм.
— Ҳ а,— деди у бандибон,— агар қўлинг олдннгга боғланса эди,
ўлдирилар эдинг, қўлингнинг орқага богланнши тирик қоли-
шиигнинг аломатидир. Тирик қолгандан кейин, бир кун бўл-
маса, бошқа бир кун қамоқдан қутуларсан, бу муборакбодликка
ва хнзматонага арзимайдими?
Мен ўз-ўзимга:
— Бу одат ўлдирилувчилар учун яхши бўлмаса ҳам, тирик
қолувчилар учун ёмон эмас. Шунинг учун шундай расми одатни
ўзимдек тирик қолувчилар тўғрисида Бухоро ҳукуматининг «оди-
лона» одатларидан санасам бўлади,— дедим.
Қўлларим орқамга боғлангани ҳолда мени элтпб ҳокимга рўба-
рў қилдилар. Ҳоким бошим устида қўлида таёқ тутиб турган
ясовулбошисига қараб:
— Жадид шуми?— деб сўрадн.
— Ҳа. тақснр, шу,— деди ясовулбоши.
— Таъзир қилиб зиндонга солинг!— деб буюрди ҳоким.
Мени қўргон дарвозасига олиб чиқдилар. Унда мени ялан-
гочлаб бир одамнинг орқасига кўтартирдилар, икки одам икки
томонидан туриб ирғай таёқ билан яланғоч орқамга бир-икки...
деб бир кам қирқ таёқ урди. Сўнгра мени у одамнинг орқаси-
дан тушириб тикка тургизиб:
— Жаноби олийни дуо қил,— дедилар. Лекин у вақтда менда
жаноби олийни дуо қилиш нарн турсин, сўкиш учун ҳам дармон
қолмаган эдн.
Сўнгра ясовулбоши, знндонга олиб бориш учун мени мнршаб-
га топширди, миршаб ҳам мени икки одами қўл остпда зиндонга