O’zbek I ton respubl I kas I ol

farmoyish usullari 
cheklovchi hujjatlarda ko’zda tutilmagan mavjud 
vaziyatdan kelib chiqqan hodda kundalik jadal boshqarish maqsadida qo’llaniladi. Farmoyish 
tasirining asosiy maqsadi boshqaruv apparatining aniq harakati, boshqaruvning barcha bo’linma va 
xizmatlari barqaror ishlashini taminlab berishdan iborat. Tasir etishning farmoyish usullari buyruq, 
farmoyish, ko’rsatma va boshqa meyoriy hujjatlar asosida amalga oshiriladi. 
Buyruq - bu rahbarning qo’l ostidagi xodimlardan malum vazifani bajarishni yozma yoki 
og’zaki ravishda talab qilishdadir. 
Buyruq faqat chiziqli boshqaruv tizimi rahbari tomonidan beriladi. Farmoyish xodimlardan 
ayrim ishlab chiqarish va xo’jalik masalalarini hal etishni talab qilishdir. Farmoyish boshliq 
o’rinbosarlari, xizmatlar boshliqlari, ular ega bo’lgan vakolatlari doirasida beriladi. Boshqaruv 
amaliyotida qullaniladigan tasir qilish usullaridan biri - og’zaki ko’rsatmadir. Tasir etishning 
bunday shaklini barcha darajadagi rahbarlar, lekin ko’pincha quyi darajadagi komandirlar, brigada 
boshliqlari, ustalar qo’llaydilar. 
Farmoyish vositasida tasir etish bajarish muddatlari bilan farq qiladi, buyruq va farmoyishlar 
uzoq yoki qisqa muddatga mo’ljallangan bo’ladi. 
Har bir buyruq yoki farmoyishda qanday vazifa bajarilishi, qachon bajarilishi kerakligi 
belgilanadi. Tasir etishning farmoyish usuli tashkiliy tasirga nisbatan uning bajarilishini nazorat 
qilishni ko’proq talab etadi. 
İ
jro ztishning borishi nazorat qilingandan so’ng yana farmoyish bilan 
tasir etishga ehtiyoj tug’iladi. Farmoyish usulining qo’llanish ko’lami boshqaruv kadrlari malakasi, 
tashabbuskorligi va qobiliyatiga bog’liqdir. 
Korxonani bosh qarishda farmoyish bilan tasir etish faqat qonunga zid bo’lmagan holdagina 
bajarilishi qatiy bo’lgan huquqiy kuchga ega bo’ladi. Shu sababli barcha tizimdagi tashkiliy-
farmoyish faoliyati mavjud qonunchilikka bo’ysungan holda amalga oshishi lozim. 
İ
ntizomiy tasir usullari tashkiliy barqarorlashtiruvchi va farmoyish vositasida tasir etish 
usullarini to’ddirib, intizomiy talablar va majburiyatlar tizimi vositasida tashkiliy aloqalar 

---

barqarorligini taminlashga qaratilgandir.