Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

II.
 
Dyuratsiya usuli. 
Dyuratsiya usuli bank kapitalining kutilayotgan oʻzgarishini foiz stavkalarini 
oʻzgarishini prognozlash yoʻli bilan baholash imkonini beradi. Ushbu usul 
dyuratsiyani aniqlashga asoslangan. 
Dyuratsiya – bu foizli aktivlar va foizli passivlarning muddatlari oʻrtasidagi 
nomuvofiqlikdir. 
DGAP = DA – (DL x L – A) 
Bu yerda: 
DGAP– dyuratsiya; 

---

207 
DA – aktivlar dyuratsiyasi; 
DL – passivlar dyuratsiyasi; 
L – passivlar; 
A – aktivlar. 
Dyuratsiyani aniqlashda faqat foiz koʻrinishida daromad keltiruvchi 
instrumentlar hisobga olinadi. 
III.
 
Imitatsion modellashtirish usuli. 
Imitatsion modellashtirish bank balansining tarkibini va foiz stavkalari 
daromadliligining kelgusidagi oʻzgarish ssenariylarini ishlab chiqishni koʻzda 
tutadi. 
Imitatsion 
modellashtirish 
natijalari 
hisob-kitoblardagi 
u 
yoki 
bu 
xatoliklarning qoʻllanilishini asoslab berishga bogʻliq. 
Imitatsion modellashtirishda ikki usuldan foydalaniladi: 
1. Statik. 
2. Dinamik. 
Statik modellashtirishga koʻra, balans va balansdan tashqari talab va 
majburiyatlarning tarkibi oʻzgarmaydi, yaʻni bank tahlil qilingan davr mobaynida 
resurslar jalb qilishni ham, resurslar joylashtirishni ham rejalashtirmagan. 
Dinamik modellashtirish balans aktivlari va passivlari joriy tarkibi va 
balansdan tashqari moddalardan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi. Ammo 
bunda kelgusida jalb qilinadigan va joylashtiriladigan resurslar hisobga olinadi.