Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

partiyadagi joylashishda raqami ko‘rsatilishi kerak (7.3.2). 
20.1.3. “Libero” jamoa sardori yoki o‘yinda sardor sifatida o‘ynashi mumkin 
emas. 
20.2. “Libero”ning kiyimi. 
“Libero”ning kiyimi boshqa o‘yinchilarnikidan rangi yoki shakli bilan (yoki 
maxsus xalat) tubdan ajralib turishi shart. 
“Libero”ning kiyimi (futbolkasi) boshqa o‘yinchilar kiyimi kabi raqam-
langan bo‘lishi lozim (4.3, 4.3.5). 
20.3. “Libero” faoliyati tavsifi. 
20.3.1. “Libero”ning o‘yin harakati. 

---

230 
20.3.1.1. “Libero” orqa zonadagi xohlagan o‘yinchining o‘rniga tushib 
o‘ynashi mumkin (7.4.1.2). 
20.3.1.2. “Libero” faqat orqa chiziqda himoyada o‘ynaydi, unga umuman 
hujum zarbasini berish (agar to‘p to‘r sathidan balandda bo‘lsa) taqiqlanadi 
(14.2.2, 14.2.3). 
20.3.1.3. “Libero” to‘p kiritishda, to‘siq qo‘yishda ishtirok etishi mumkin 
emas (13, 15.1, 15.1.2, 14.3.6). 
20.3.1.4. “Libero” ishtirokida uzatilgan to‘p oldingi zonaga yo‘naltirilgan 
bo‘lsa, bu to‘pni to‘rdan yuqori holatda hujumda qo‘llash mumkin emas. Agar shu 
vaziyat orqa chiziq zonalarida ro‘y bersa, bunday holda “Libero” uzatgan to‘pni 
hujum zarbasida qo‘llash mumkin. 
20.3.2. “Libero”ning o‘yinchi o‘rniga almashtirilishi. 
20.3.2.1. “Libero”ni almashtirish chegaralanmaydi, uning almashtirilishi 
qoidadagi almashtirish hisobiga kiritilmaydi. Lekin “Libero”ni almashtirishda 
kamida bir to‘p o‘ynalishi kerak. “Libero” bilan almashgan o‘yinchi faqat uning 
o‘zini o‘rniga tushishi mumkin (8). 
20.3.2.2. “Libero”ning o‘yinga tushishi to‘p kiritishga xushtak chalini-shidan 
oldin ham o‘z ifodasini topishi mumkin (13.3): 
a) har bir partiya oldidan 2-hakam o‘yinchilarning maydonda joylashishini 
nazoratdan o‘tkazganidan so‘ng (13.1.1); yoki 
b) to‘p maydondan “tashqari”da bo‘lganida. 
20.3.2.3. To‘p kiritishga xushtak chalingandan so‘ng, lekin to‘pni kiri-tishdan 
oldin “Libero”ning o‘yinga tushishi bekor qilinmaydi, ammo unga to‘p 
o‘ynalgandan keyin og‘zaki tanbeh beriladi. Agar shunday holat qaytarilsa, unda 
bu vaziyat jazo berish uchun asos bo‘ladi (13.3, 13.4, 22.1). 
20.3.2.4. “Libero” va almashadigan o‘yinchilarning maydonga kirish-chiqishi 
o‘z jamoasining o‘rindig‘i oldidan hujum chizig‘ining yon chizig‘i bilan kesishgan 
joyidan amalga oshiriladi (1).
20.3.3. Yangi “Libero”ni qayta ro‘yxatga olish. 

---

231 
20.3.3.1. Ilk bor ro‘yxatga olingan “Libero” jarohat olsa, birinchi hakam-ning 
ruxsati bilan murabbiy o‘z jamoasi tarkibidagi hali maydonga chiqmagan biror 
o‘yinchini yangi “Libero” sifatida ro‘yxatdan o‘tkazishi mumkin. 
Jarohatlangan “Libero” ushbu o‘yin davomida qayta maydonga chiqish 
huquqiga ega emas. 
20.3.3.2. Yangi “Libero” o‘yin oxirigacha “Libero” funksiyasini ijro etishi 
shart. 
20.3.3.3. Yangi “Libero”ning o‘yin raqami tanbehlar ustunida qayd etilishi va 
navbatdagi partiyaning maydonda joylashish varaqasiga yozilishi kerak (26.2.2.7, 
7.3.2, 20.1.2).