Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

15. To‘siq. 
15.1. To‘siq qo‘yish. 
15.1.1. To‘siq qo‘yish – to‘r yaqinida raqib tomonidan o‘tkazilayotgan to‘p 
(zarba, uzatish, aldash) yo‘nalishini sakrab to‘sish yoki raqib tomoniga qaytarish 
demakdir (7.4.1). 
To‘siq qo‘yish faqat oldingi chiziq o‘yinchilari ishtirokida amalga oshiriladi. 
15.1.2. To‘siq qo‘yishga intilish – bu to‘siq qo‘yish uchun qo‘llarni to‘p 
ustiga chiqarganda to‘pning qo‘lga tegmagan holatdir. 
15.1.3. To‘siq qo‘yilgan deb to‘pning to‘siq qo‘ygan o‘yinchi qo‘llariga 
tekkanligiga aytiladi. 
15.1.4. Guruh bo‘lib to‘siq qo‘yish. 

---

224 
Guruh bo‘lib to‘siq qo‘yishda ikki yoki uch o‘yinchi bir-biriga yaqin 
joylashgan holda ishtirok etadi. Agar bu o‘yinchilarning birortasiga to‘p tegsa, 
to‘siq qo‘yildi, deb hisoblanadi. 
15.2. To‘siq qo‘yishda to‘pning to‘siqqa tegishi. 
To‘p to‘siq qo‘yuvchi o‘yinchilarning bittasi yoki bir nechtasiga bir vaqtning 
o‘zida tegishi mumkin. Bu holda to‘p to‘siq qo‘yuvchi o‘yinchi tana-sining 
xohlagan qismiga tegishi mumkin. 
15.3. To‘siqning raqib tomonida qo‘yilishi. 
To‘siq qo‘yish raqib o‘yinchisining o‘yiniga xalaqit bermagan holda raqib 
tomonida ijro etilishi mumkin. Raqib hujum zarbasini ijro etmasdan oldin to‘siq 
qo‘yuvchi o‘yinchilar to‘pga tegmasliklari kerak (14.1.1). 
15.4. To‘siq qo‘yish va jamoaning zarbasi. 
15.4.1. To‘siq qo‘yishda to‘pning to‘siq qo‘yuvchi o‘yinchilar qo‘liga 
(tanasiga) tegishi ularning zarbasi deb hisoblanmaydi. Binobarin, to‘p to‘siq 
qo‘yuvchi o‘yinchilar qo‘liga (tanasiga) tekkandan so‘ng jamoaga yana uch marta 
o‘ynash imkoniyati beriladi (10.1). 
15.4.2. To‘siq qo‘yilgandan so‘ng to‘p bilan birinchi o‘ynash istalgan 
o‘yinchi ishtirokida amalga oshirilishi mumkin (14.2.4). 
15.5. Kiritilayotgan to‘pga to‘siq qo‘yish. 
Kiritilayotgan to‘pga to‘siq qo‘yish mumkin emas. 
15.6. To‘siq qo‘yishdagi xatolar: 
15.6.1. Agar to‘siq qo‘yuvchi o‘yinchi raqib tomoniga qo‘llarini o‘tkazib, 
to‘pga raqibdan oldin yoki u bilan bir vaqtda tegsa (15.3). 
15.6.2. Agar orqa chiziq o‘yinchisi to‘siqda ishtirok etsa (15.1, 15.5, 20.3.1). 
15.6.3. Raqib tomonidan kiritilayotgan to‘pga to‘siq qo‘yilsa (15.5). 
15.6.4. To‘siqdan to‘p maydon tashqarisiga tushsa (9.4).
15.6.5. Maydonni chegaralovchi to‘r ustidagi antennadan tashqari bo‘sh-liqda 
to‘siq qo‘yilsa. 
15.6.6. Agar Libero o‘zi yoki guruh tarkibida to‘siq qo‘ysa (20.3.1, 5.1).