Kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyasi

1.2.Uglerod oksid va sintez gaz 

---

Organik sintezda toza uglerod oksid bilan bir qatorda uning vodorod bilan 
aralashmasi (sintez gaz) 1:1 dan 2-2,3:1 hajmiy nisbatda qo'llaniladi. Uglerod 
oksidi 
CO 
rangsiz 
qiyin 
suyultiriladigan 
gaz 
(atmosfera 
bosimida 
kondensatsiyalanish temperaturasi -192°C). Havo bilan 12,5-74% konsentratsiyada 
portlovchi aralashmalar hosil qiladi. Uglerod oksid ancha zaharli modda, uning 
konsentratsiyasi 20 mg/m
3
tashkil qiladi. Uglerod oksidi faqat qattiq jismlargagina 
emas, balki suyuqliklarga ham kam yutiladi. Biroq ba'zi bir tuzlar u bilan kompleks 
hosil qiladi, shu nuqtayi nazardan uglerod oksidi sorbsiya uchun bir valentli mis
tuzlarini suv ammiakli eritmalari qo'llaniladi. 
Vodorod sintez gazning ikkinchi komponenti qiyin suyuqlanuvchi gaz 
(atmosfera bosimida T
kond
=-252,8°C). Havo bilan 4,0-75% portlovchi aralashma 
hosil qiladi. Shu sababli sintez-gaz ishlab chiqarish korxonalarida texnika 
xavfsizligi qoidalarga qat'iy rioya qilshni talab etadi. 
Sintez-gaz 
ishlab 
chiqarish 
uchun 
dastlab 
ko'mirdan 
foydalanilgan. 
Keyinchalik uglevodorodlarni konversiyalash usuli muhim o'rinni egallaydi. Ushbu 
jarayonni ikki xil yo'l bilan: katalitik va yuqori tempe-raturada amalga oshirish 
mumkin. Uning xomashyosi sifatida metan yoki tabiiy gaz, shuningdek, neftning 
suyuq fraksiyalari qo'llaniladi.