Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

Дебиторлик 
қарзларини 
айланиш 
коэффициенти
(
Кд
) 
Дебиторлик 
мажбуриятларини 
айланиш 
даври(
Дд
) 
1.Ўтган йил 
5,496 
65,5 
2.Шартли ҳисобот йили 
10,757 
33,4 
3.ҳисобот йили 
5,759 
62,5 
Жами фарқ 
+0,263 
-3 
Таъсир этувчи омиллар 
* 
* 
1.Сотишдан олинган соф 
тушум 
суммасининг 
ўзгариши 
+5,261 
-32,1 
2.Дебиторлик 
қарзлари 
суммасининг ўзгариши 
-4,998 
+29,1 
Дебиторлик мажбуриятларининг айланиш коэффициенти ва айланиш 
даврига омиллар таъсири қўйидагича бўлган. Дебиторлик қарзларининг 
айланиш коэффициенти ўтган йилга нисбатан +0,263 га ортган. Бу 
ўзгаришда маҳсулот, иш ва хизматларни сотишдан олинган соф тушум 
суммасининг ўзгариши таъсирида айланиш коэффициенти +5,261 га 
(10,757-5,496) дебиторлик қарзлари хажмининг ўзгариши ҳисобига эса 
айланиш коэффициенти –4,998 га (5,759-10,757) камайган. Бу 
ерда:10,757=1988460/184845 (214-саҳифадаги жадвалга қаранг). 
Хар иккала омил таъсирида айланиш коэффициенти +0,263 (5,261-
4,998) коэффициентга ўзгарган. Ушбу омиллар таъсири дебиторлик 
қарзларининг айланиш даври кўрсаткичи бўйича қуйидагича бўлган. Яъни; 
сотишдан олинган соф тушум суммаси ҳисобига ўзгариш –32,1 кунга, 
дебиторлик мажбуриятлари суммасининг усиши ҳисобига +29,1 кунга 
(62,5-33,4) ўзгариш кузатилган. Бу ерда: 33,4=184845*360/1988460
(214-саҳифадаги жадвалга қаранг). 
 

---

202 
Дебиторлик қарзларининг шартли айланиш коэффициенти ва 
айланиш даврининг ҳисоби. 
Дебиторлик мажбуриятларининг шартли айланиш коэффициенти 
қуйидаги формулага асосан аниқланади: 
Дм
Тс
Кд
Дебиторлик мажбуриятларининг шартли айланиш даври эса 
қуйидаги формула асосан аниқланади: 
Тс
Дм
Дд
360
Ушбу формулаларда: 
Тс – Сотишдан олинган соф тушум (ҳисобот йилда ҳақиқатда). 
Дм- Дебиторлик мажбуриятлари (ўтган йилнинг шу даври бўйича)