O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

Vasley Klar Mitchel 
 
9.
 
Vasley Klar Mitchel (1874-1948) 1896-yilda 
yunon va lotin adabiyotini o‗rganish uchun 
Chikago Universitetiga o‗qishga kirdi. Jon Devey 
va Torsteyn Veblenning darslarini olgandan 
so‗ng falsafa va iqtisodiyotga ko‗proq qiziqa 
boshladi 
va 
nihoyat 
iqtisodiyotni 
davom 
ettirishga qaror qildi. Mitchel Veblenning 
g‗oyalarini to‗lig‗icha qabul qilmagan bo‗lsada, 
uning iqtisodiyoti ortodoksal emas, shuning 
uchun institutsionalistlar maktabi bilan bir xil, 
deb qaraladi. Mitchel Veblenning ba‘zi orto-
doksal iqtisdiy nazariya tanqidlarini qabul qildi va ularni to‗ldirdi, lekin 
u sanoat iqtisodiyotini tushuntirib beruvchi to‗liq nazariy tizim 
yaratishga harakat qilmadi. Mitchel Veblenning metodologiya haqida 
yozgan asarlaridagi diqqat bilan tadqiq etish va amaliy ma‘lumotdagi 
uning barcha nazariy ishlari asosi kabi masalalarni to‗ldirdi va shunga 
ergashdi. Mitchelning tadqiqodchi va olim sifatidagi misollari va uning 
makroiqtisodiy ma‘lumotlarni tahlil qilish va to‗plash uchun tashkil 
etgan Iqtisodiy tadqiqotlar milliy byurosi uning asl nazariya uchun 
qo‗shgan hissasiga nisbatan ancha muhim edi.
Olimning ortodoksal iqtisodiy nazariya haqidagi fikrlari uning 
asarlaridan biri – iqtisodiy nazariya turlarida, ma‘ruza qaydlari
56
da 
tasvirlab berilgan. Uning J.M.Klarkka yozgan noodatiy ochiq xatida 
iqtisodiy nazariyaning asosiy oqimidan yo‗nalishini o‗zgartirganligini, 
fikrlari undan boshqachaligini ochiqchasiga bayon etgan
57
. Shuningdek, 
u aniq muammolar va metodlarni abstraktlariga nisbatan afzal ko‗ra 
boshlaganligini aytgan. U katta xolasini ―eng yaxshi babtist 
56
Ushbu eslatmalar 1926-1927-yillarda D.Меyerning talabalik davrida mimeografik shaklda
amalga oshirilgan. 
1936-yilda ushbu masalaga 
D.Меyer tomonidan qo‗shimcha kiritilgan va bu oldingi versiyaga qaraganda 30% ga 
ko‗p edi. Mitchel 1948-yilda vafot etgandan so‗ng mimeografik shakldagi versiya Avgustos Kelli tomonidan 1949-
yilda nashr qilingan.
57
This delightful letter can be found in a number of places, including Lucy Sprague Mitchell‘s ―A 
Personal Sketch‖ in 
Wesley Clair Mitchell: The Economic Scientist
, ed. Arthur F. Burns (New York: 
National Bureau of Economic Research, 1952), pp. 93-99; and J. M. Clark, 
Preface to Social Economics 
(New York: Farrar and Rinehart, 1936), pp. 410-416. We cite Clark.