J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

«Tinira bilmay, xotirjamlikka berilmay,
doimo izlanish, izlanish va yana izlanish va
tadbirkorlik, tashabbuskorlik, ishbilarmonlik
hisobidan yashashimiz kerak»
Islom Karimov
MUQADDIMA
Bill Geyts, kompyuterlar biznesining geniysi, o ‘zining «Fikr 
tezligidagi bizness» nomli bestsellerida «Biznes yaqin o‘n yilda o ‘tgan 
ellik yildagidan ko‘ra ko‘proq o'zgaradi»1 deb bashorat qilgan. Shu kabi 
fikrni zamonamizning ko‘plab nomdor darg‘alari ham ta’kidlaganlar.
Darhaqiqat, insoniyat tafakkuri mevasi ilm-fan va texnika taraqqiyoti 
shundan dalolat beradiki, kishilar faoliyati, biznes turlari tarkib, 
miqdor va sifat jihatidan uzluksiz va shiddatli rivojlanish xususiyatiga 
ega ekan. Lekin, biznesning qaysi turi qayerda?, qachon va qanday 
paydo bo‘ldi-yu?, qaysi turi qayerda? qachon va qanday o ‘z faoliyatini 
t o ‘xtatadi?, qaysi tur (assortiment), qanday miqdor va sifatdagi 
tovarlar ishlab chiqaradi?, xizmat ko‘rsatadi?, ular qanday qilib, 
kimga va qancha miqdorda sotiladi? kabi bir qancha savollarga esa faqat 
iqtisodiyot fani aniqrog‘i, marketing javob beradi.
Haqiqatdan ham, marketing va marketing konsepsiyasi insonlar 
(iste’molchilar) ehtiyojinini qondirish zaruriyati asnosida ixtiro etilgan. 
Demak, ehtiyoj va imkoniyat bo‘lmasa, hech qanday voqelik yuz 
bermaydi, rivojlanish, innovatsiya jarayoni bo‘lmaydi.
Ehtiyoj va manfaat kishilami faoliyatga undaydi, jamiyatni harakatga 
keltiradi. Har bir individ o ‘z qobiliyat va imkoniyati darajasida alohida 
biznes turi bilan mashg‘ul boMadi. H ar bir biznesmen o ‘zining 
mahsulotidan tashqari boshqa xildagi mahsulotni ham iste’mol qilishi 
zaruratidan esa ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida tovar ayirboshlashga 
ehtiyoj yaratadi. «...Ibtidoiy jamoa tuzumi yemirilayotgan sharoitidayoq 
vujudga kelgan tovar ayirboshlash bir ishlab chiqarish usulidan 
boshqasiga o‘tib, bir necha ming yillardan beri mavjud bo'lib, rivojlanib 
kelmoqda»2.