2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

4. Ishlab chiqarishda zararli moddalar va ulardan himoyalanish usullari. 
Zararli 
moddalar inson organizmiga turlicha ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Ayrimlarining oz miqdori 
ham kasb kasalligi yoki jarohat keltirib chiqarishi mumkin. Shunga ko‘ra, ya’ni zararli 
moddalar inson organizmiga ko‘rsatadigan ta’siriga qarab, GOST 12.1.007-76 - «Zararli 
moddalar. Sinflari va xavfsizlikning umumiy talablari» bo‘yicha quyidagi sinflarga bo‘linadi: 
I - juda yuqori xavfli - РЭЧМ <0,1 мг м3; 
II- yuqori xavfli - 0,1 < РЭЧМ <1,0 мг м3 ; 
III- xavfli (o‘ldiradigan) - 1,0 < РЭЧМ <1,0 мг м3; 
IV- kichik xavfli - RECHM > 10,0 мг м3. 
Ishlab chiqarish muhiti havosidagi zararli omillarni inson salomatligiga zararli ta’sirini 
kamaytirish maqsadida ularga ma’lum chegara-ruxsat etilgan chegaraviy meyor (RECHM) 
belgilanadi. 
Xonadan atmosfera havosiga chiqariladigan moddalar imkoni boricha tozalab 
chiqarilishi kerak. Bu zararli moddalarning havodagi konsentratsiyalari RECHMdan oshib 
ketmasligiga alohida e’tibor berilishi zarur. 
Xonaga kiritiluvchi havo tarkibidagi zararli moddalar miqdori 0,3 q RECHM dan 
oshmasligi kerak.