Microsoft Word экология мар матн лотин rtf

Keskin ekovaziyat adir, past tog‘lar yonbag‘irlari, Qarshi cho‘li 
va Qizilqumning ma’danlar qazib olinayotgan hududlari, Buxoro, 
Qorako‘l vaholarini egallaydi. Ayniqsa Buxoro va Qorako‘l vohalaridagi 
sug‘oriladigan yerlarning sho‘rlanishi kuchayib tuproq hosidorligi juda 
pasayib ketgan, aholining toza ichimlik suvi bilan ta’minlanishi yomon 
holatda. Bu joylardagi aholi turli darajadagi sho‘r suvlarni iste’mol 
qilmoqda. 
Qayd qilish lozimki keskin ekovaziyatni, ya’ni yerning sho‘rlanish 
bilan yuzaga kelgan bu vaziyat respublikamizning sug‘oriladigan barcha 
hududlarini qamrab olgan desak xato bo‘lmaydi. Chunki, tadqiqotlardan 
ma’lumki paxta yetishtirishda yerning sho‘rlanganligi va ko‘p yillar 
yetishtirishda yerning sho‘rlanganligi va ko‘p yillar davomida kimyoviy 
o‘g‘itlarning 
ko‘p 
ishlatilishi 
natijasida 
tuproqlar 
tarkibining 
bo‘zilganligi, yer kasalmand bo‘lib, qolganligi, undagi foydali 
mikroorganizmlarning deyarli qirilib ketganligidir. 
Sobiq Sovetlar imperiyasi «agrotexnikasi» davrida paxta 
yetishtirish uchun O‘zbekistonda har bir gektar yerga 600 kg gacha 
mineral o‘g‘itlar solingan. Chet davlatlarda bu ko‘rsatkich 60-100 kg ni 
tashkil qiladi. Paxtani zararkunandalardan saqlash, defoliatsiya qilishda 
zaharli ximikatlar me’yordan 15-20 marotaba ko‘p ishlatilgan. Yer 
resurslarini kadastrlashda ko‘plab nuqsonlarga yo‘l qo‘yilmoqda. G‘alla, 
ozuqa, texnika, paxta, poliz ekinlarini tuproq-iqlim sharoitlarini hisobga 
olib ekishning uzoq muddatli bosh konsepsiyasi ishlab chiqilmagan. 
Yerdan 
foydalanishda 
hanuzgacha 
tavakkalchilik 
usulida 
olib 
borilmoqda. 
Yuqorida 
qayd 
qilganimizdek 
aholini 
oziq-ovqat 
bilan 
ta’minlashda yer birinchi darajali manba. Insoniyatni boqishda faqat 
hosildor yerlargina ulkan muammolarni yechish, bu muammolardan 
qutulish chorasidir. Shuning uchun ham O‘zbekistonda yerlarni to‘liq 
kadastr qilish, respublikamiz yerlaridan tabiiy-mintaqaviy iqlim, 
tuproq-iqlim sharoitlarini hisobga olib foydlanishning agro-texnologik 
konsepsiyasi ishlab chiqilmog‘i lozim. 
Buxoro, Navoiy viloyatlarida chorvachilik va bog‘dorchilik, 
qisman poliz ekinlarini, Qoraqolpog‘iston Respublikasi va Xorazm 
viloyatida chorvochilik, sholichilik va mo‘ynachilik sohalarini 
rivojlantirishning istiqbolli yo‘llari bor.