Sanoat texnologiya

 
 

---

3 
Kirish 
Azotli о‘g‘itlar ishlab chiqarish yо‘lga qо‘yilguncha faqatgina Chili selitrasi — 
NaNOz qishloq xо‘jaligida о‘simliklar uchun mineral ozuqa sifatida ishlatib kelingan. 
Xozirgi paytda kimyo sanoati korxonalarida turli xildagi azotli о‘g‘itlar ishlab 
chiqarilmokda. 
Azotli о‘g‘itlarning asosiy turlari: ammiakli (ammiak), ammoniyli (ammoniy 
tuzlari — fosfat, sulfat, xlorid va boshqalar), ammoniy nitratli, nitratli (nitrat 
kislotaning kalsiyli, kaliyli, natriyli selitralari) va amidli (karbamid — (NN
2
)
2
SO, 
kalsiy sianamid — Sa(SN)
2 
va boshqalar) о‘g‘itlar xisoblanadi. 
Bundan tashqari bu tuzlar asosida aralash va murakkab о‘g‘itlar, suyuq azotli 
о‘g‘itlar — ammiak va ammiakli suv, aminlar va boshqa tuzlarning suvli eritmalari 
ishlatiladi. 
Ushbu bobda ozuqa sifatida faqatgina bir komionentli — azotli о‘g‘itlar xaqida 
sо‘z yuritiladi. 
Ammmoniyli va nitratli tuzlarning kо‘pchiligi hamda karbamid suvda yaxshi 
eriydi. Ulardagi azot о‘simliklarga yaxshi о‘zlashadi (ayniqsa, N0
3
-
ning tuproqda 
xarakatchanligi yuqori bо‘ladi). 
Ammoniyli о‘g‘itlar uchun xom ashyo sifatida ammiak, nitratli о‘g‘itlar uchun 
esa nitrat kislotasidan foydalaniladi. Ular esa atmosferadagi bexisob miqdordagi 
azotdan olinadi.