O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher Navoiy nomidagi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6 
I-BOB. SHIMOLIY BAQTRIYA BRONZA DAVRI YODGORLIKLARI
1.1. Qadimgi dehqonchilik madaniyati yodgorliklari 
Shimoliy Baqtriyaning keng va xilma xil geografik iqlim sharoiti, uning 
aholisi ishlab chiqarish xo„jalik shakllarida o„z aksini topgan va ko„p hollarda 
ularning tarixiy rivojlanish yo„llarini oldindan belgilab bergan. shu bois, bronza 
davri yodgorliklari tog„ oldi hududlari va tog„lar oralig„idagi vohalarida, daryo 
havzalarida joylashgan. Hududiy jihatdan ular shimoliy Baqtriya doirasida ikki 
qismga – Janubiy O„zbekiston va Janubiy – g„arbiy Tojikiston hududlariga 
bo„linadi. Janubiy O„zbekiston hududiy doirasida, uning tabiiy – geografik iqlim 
sharoitiga ko„ra, mil.avv. II ming yillikda qator katta va kichik hajmdagi 
dehqonchilik vohalari shakllangan. U vohalarda hozirgi kunda bir nechta o„troq 
dehqonchilik madaniyati yodgorliklari borligi aniqlangan va o„rganilgan. shimoliy 
Baqtriyaning Tojikiston qismida esa, asosan bronza davrining chorvador qabilalari 
yashagan hamda uning Janubiy O„zbekistonga chegaradosh hududlarida bronza 
davrining so„nggi bosqichlarida qadimgi dehqonchilik bilan shug„ullangan 
qabilalar yashaganliklari haqida guvohlik beruvchi yodgorliklar ham topilgan. 
Yuqorida ta‟kidlaganimizdek, Janubiy O„zbekiston hududida bronza davriga 
oid bir necha qishloqlar va shaharmonand qishloq aholisining qabristonlari topib 
o„rganilgan. Ular asosan Ko„xitang va Boysun tog„ining janubiy – sharqiy tog„ oldi 
hududlariga va tog„ oralig„idagi vodiylarga joylashgan. Ularni akademik 
A.Asqarov, E.V.Rtveladze, professor A.Sagdullaev, t.f.d. sh.shaydullaevlar har biri 
yodgorliklarning hududiy joylashishiga ko„ra, bir necha dehqonchilik vohalariga 
bo„lib, o„zlarining qarashlarini bayon etadilar.
Bizning fikrimizcha, qadimgi dehqonchilik vohalarini nomlash masalasida 
birinchidan, uzoq davrlar mobaynida tarixan tarkib topgan tabiiy – geografik 
toponim nomlari va u erlardan topib o„rganilgan bronza davri yodgorliklaridan 
kelib chiqilishi maqsadga muvofiqdir. Janubiy O„zbekiston hududida o„rganilgan 
bronza davri yodgorliklari asosida uni ikkita yirik qadimgi dehqonchilik vohalariga 
va bitta tog„ vodiysi kichik vohalariga ajratish mumkin. Bular: sherobod, Boysun 

---

7 
dehqonchilik vohalari hamda