Œзбекистон республикаси олий ва œрта махсус

18 – Bo’lim. Ishsizlik va uni tartibga keltirish.
18.1Ishsizlik tushunchasi va uni kurinishlari,
Bozor iktisodiyoti sharoitida ishchi kuchi xam boshka mehnat maxsullari 
kabi, tovar shakliga ega bulib, tovar- pul munosabatlariga jalb kilinadi. Uning 
bu xususiyatlari mehnat kursatkichlari tizimida uz aksini topadi. Bunining 
natijasida ish bilan bandlik va ishsizlik tushunchalari kelib chiqadi. 
Ishsizlar – bu ishchi kuchlarining bir kismi bulib, ijtimoiy ishlab 
chikarishda band bulmagan, lekin ishlashni xoxlovchi va ish kidirayotganlar 
xisoblanadi. 
16 yoshdan boshlab to nafaqa bilan ta’minlanish huquqini olishgacha 
bo’lgan yoshdagi, ishga va ish haqiga ega bo’lmagan, ish qidiruvchi shaxs sifatida 
mahalliy mhnat organida ro’yxatga olingan, mehnat qilishga , kasbga tayyorlash 
va qayta tayyorlashdan o’tishga, malakasini oshirishga tayyor mehnatga 
qobiliyatli shaxslar ishsiz deb e’tirof etiladi.
Shaxslarni ishsiz deb e’tirof etish to’g’risidagi qaror mahalliy mehnat organi 
tomonidan ular ish qidirayotgan shaxs sifatida ro’yxatga olingan kundan e’tiboran 
o’n birinchi kundan kechiktirmay qabul qilinadi.
Quyidagilar ishsiz deb e’tirof etilmaydi: 

---


Mehnat organlarida ro’yxatga olingan kundan boshlab o’n kun ichida taklif 
etilgan maqbul keladigan ishni ikki marta rad etgan shaxslar; 

ro’yxatga olingan kundan boshlab o’n kun ichida maqbul keladigan ishni 
qidirish maqsadida uzrsiz sabablarga ko’ra mehnat organiga kelmagan 
shaxslar; 
Taklif etilgan ishdan bosh tortgan kundan yoki maqbul keladigan ishni qidirish maqsadida uzrsiz sabablarga ko’ra 
mehnat organiga kelmagan kundan boshlab o’ttiz kalendarь kun o’tganidan keyingina shaxs ish qidirayotgan sifatida qayta 
ro’yxatdan o’tishga haqli bo’ladi.
Fuqarolarni ishsiz sifatida ro’yxatga olish tartibi qonun hujjatlari bilan 
belgilanadi.
Ishsizlik makomini olish uchun kuyidagi xolatlar mavjud bulishi kerak. 
1.
Bandlik xizmatida ruyxatdan utgan bulishi kerak. 
2.
Ishsizlik bulishi uchun inson kamida 1-4 xaftagacha ish kidirishi kerak. 
3.
Кim oldin ishlagan bulsa, ishsizlik makomini oladi va nafaka olish 
xukukiga ega. 
4.
Ishsizlik kungilli ravishda bulmasligi kerak. 
5.
Ishsiz uziga kursatilgan ishdan kochmasligi kerak. 
Ishsizlik nafakasi fukarolar kategoriyalari buyicha tasniflanadi.